Prezes UKE przedstawia wyniki analizy rynku usług telefonicznych świadczonych za pomocą publicznych aparatów samoinkasujących (PAS). Usługi telefoniczne świadczone za pomocą aparatów publicznych zaliczają się do zestawu usługi powszechnej.
Na podstawie art. 88 ust. 1 Ustawy, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej ustala, w drodze decyzji, dla każdego przedsiębiorcy wyznaczonego do świadczenia usługi wchodzącej w skład usługi powszechnej polegającej na świadczeniu usługi telefonicznej za pomocą aparatów publicznych, minimalną liczbę aparatów publicznych, w tym liczbę tych aparatów przystosowanych dla osób niepełnosprawnych, jakie powinny być instalowane na obszarze objętym działalnością danego przedsiębiorcy wyznaczonego, biorąc pod uwagę stan telefonizacji na tym obszarze oraz uzasadnione potrzeby mieszkańców.
Decyzją z dnia 15 listopada 2006 r. nr DRTD-WUD-6070-3/06(6) Prezes UKE ustalił dla Telekomunikacji Polskiej S.A., zwanej dalej „TP” lub „Spółką”, jako przedsiębiorcy wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej na obszarze całego kraju, minimalną liczbę aparatów publicznych, w tym liczbę tych aparatów przystosowanych dla osób niepełnosprawnych, jakie powinny być instalowane na obszarze objętym jej działalnością czyli na obszarze całego kraju w następujący sposób:
- minimalna liczba aparatów publicznych, w tym liczba tych aparatów przystosowanych dla osób niepełnosprawnych, na obszarze poszczególnych gmin powinna wynosić 1 (słownie: jeden) aparat publiczny na 950 mieszkańców, w tym 1 (słownie: jeden) aparat publiczny przystosowany dla osób niepełnosprawnych na 2000 mieszkańców, przy czym przy obliczaniu minimalnej liczby aparatów publicznych należy stosować obowiązujące zasady matematyczne w zakresie zaokrąglania liczb,
- po 2 latach od daty otrzymania niniejszej decyzji (data doręczenia Spółce: 15 listopada 2006 r.) TP może wystąpić z wnioskiem o zmianę minimalnej liczby aparatów publicznych, o ile zmianie ulegnie stan telefonizacji i zapotrzebowania mieszkańców, a Spółka wykaże znaczący spadek rentowności świadczenia usług telefonicznych za pomocą aparatów publicznych przy określonym w pkt 1 wskaźniku gęstości aparatów publicznych.
Mając na uwadze powyższe, Prezes UKE przeprowadził analizę rynku usług telefonicznych świadczonych za pomocą PAS, przy czym dla uzyskania pełnego obrazu tego rynku, nie ograniczył się wyłącznie do analizy usług świadczonych przez TP, ale wystąpił również o stosowne informacje do innych przedsiębiorców telekomunikacyjnych.
Główne wnioski z analizy PAS
Decydujący udział w rynku aparatów publicznych posiada Telekomunikacja Polska S.A. Jej udział w rynku wynosi 94,5 %, a pozostałych przedsiębiorców telekomunikacyjnych jedynie 5,5 %. Drugą po TP pod względem ilości aparatów publicznych jest Telefonia Dialog S.A. z prawie 3%-owym udziałem w rynku, a trzecia jest Netia S.A. z 1%-owym udziałem.
Rynek aparatów publicznych charakteryzują stałe tendencje spadkowe, w szczególności w zakresie przychodów z tytułu usług telefonicznych świadczonych za pomocą aparatów publicznych. Przychody z tytułu usług telefonicznych świadczonych za pomocą aparatów publicznych w 2006 r. w stosunku do 2004 r. (w okresie dwóch lat) spadły drastycznie, tj. o ponad 55 %, podczas gdy ich liczba spadła w tym okresie o 4 %.
Spadek przychodów spowodowany był niskim zapotrzebowaniem abonentów na usługi telefoniczne świadczone za pomocą PAS. Z badań konsumenckich wynika, że odsetek osób, które w okresie roku nie skorzystało z PAS w 2005 r. wynosił 81%, a w 2006 r. wzrósł do 83,1%. Niekorzystne zmiany zaszły również w zakresie częstotliwości korzystania z aparatów publicznych. Osoby korzystające z tych aparatów dzwonią z nich coraz rzadziej.
Związane jest to z:
- coraz większą dostępnością telefonii komórkowej. Według danych UKE w 2006 r. ponad 96% osób w Polsce posiadało telefon komórkowy, w lipcu 2007 r. ponad 99% osób. Liczba ta stale rośnie i z prognoz wynika, że będzie dalej rosnąć;
- coraz tańszymi połączeniami z sieci komórkowej.
Z badań konsumenckich wynika, że użytkownicy coraz rzadziej korzystają z aparatów publicznych. Odsetek osób, które w okresie roku nie skorzystało z PAS w 2006 r. wzrósł do 83,1% (w 2005 r. wynosił 81 %).
Niekorzystne zmiany zachodzą również w zakresie częstotliwości korzystania z aparatów publicznych wśród osób z nich korzystających. Osoby korzystające z aparatów publicznych coraz rzadziej dzwonią z tych aparatów:
- rośnie odsetek osób korzystających z aparatów publicznych sporadycznie lub prawie nigdy (w 2005 r. było ich 46,7%, a w 2006 r. 54%),
- nieznacznie maleje odsetek korzystających z tych usług raz w miesiącu (w 2005 r. było ich 21,1%, a w 2006 r. 18 % spośród tych, którzy w ogóle korzystali z PAS) lub częściej niż raz w miesiącu (w 2005 r. było ich 29,7%, a w 2006 r. 28 %).
Z uwagi na niski popyt (małe zapotrzebowanie) na usługi świadczone za pomocą aparatów publicznych, przedsiębiorcy telekomunikacyjni nie planują zwiększenia ilości PAS, lecz zmniejszają ich ilość poprzez wycofywanie nierentownych aparatów. Jest to spowodowane szybkim spadkiem przychodów z tytułu świadczenia połączeń telefonicznych za pomocą aparatów publicznych.
Wśród przedsiębiorców, którzy posiadają największy udział w rynku aparatów publicznych tylko Netia S.A. realizuje zysk na działalności z tytułu świadczenia tych usług. Jest to możliwe dzięki:
- zdecydowanemu zmniejszaniu ilości aparatów publicznych (likwidację nierentownych aparatów). Tylko w samym 2006 roku Netia S.A. zlikwidowała prawie 400 aparatów publicznych;
- najwyższym opłatom za krajowe połączenia telefoniczne realizowane z PAS, w porównaniu do opłat innych przedsiębiorców posiadających największą liczbę PAS.
Podsumowując, należy stwierdzić, iż w związku z utrzymującymi się niekorzystnymi zjawiskami na rynku usług telefonicznych świadczonych za pomocą aparatów publicznych, usługi te są usługami mało popularnymi, wręcz schyłkowymi, a największe obciążenie z tytułu ich świadczenia ponosi Telekomunikacja Polska S.A., ze względu na jej dominujący udział w rynku i ciążący na niej obowiązek zapewnienia minimalnej liczby aparatów publicznych (TP S.A. musi zapewnić – w ramach świadczenia usługi powszechnej – około 41 tysięcy aparatów publicznych na terenie całego kraju).
Pełny tekst analizy rynku PAS jest dostępny w tutaj.