Czy podział TP jest potrzebny?

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej od października 2007 r. prowadzi analizę sytuacji na polskim rynku oraz konsultuje ze środowiskiem telekomunikacyjnym zasadność wprowadzenia specjalnego środka regulacyjnego, jakim jest funkcjonalna separacja. Prace potrwają jeszcze do przełomu 2007/2008.

Doświadczenia w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej wskazują, iż w wielu przypadkach pomimo nałożenia typowych obowiązków regulacyjnych, wprowadzenia odpowiednich zapisów do ofert ramowych, umów międzyoperatorskich nadal możliwe jest występowanie dyskryminacji ze strony operatora o znaczącej pozycji rynkowej. Jest to wynikiem powiązań personalnych, systemowych i właścicielskich pomiędzy komórkami odpowiedzialnymi za usługi hurtowe, a komórkami odpowiedzialnymi za usługi detaliczne. Polskim przykładem takiej dyskryminacji były problemy z uruchomieniem usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu (Bitstream Access) oferowanego przez Netię i Energis na łączach TP S.A. lub półtoraroczne opóźnienie w uwolnieniu pierwszych linii abonenckich.

We Włoszech, Irlandii, Szwecji i Holandii podejmowane są próby wdrożenia separacji na gruncie obecnie obowiązującego pakietu dyrektyw. W krajach tych toczy się ożywiona dyskusja na temat zasadności wdrożenia separacji funkcjonalnej lub strukturalnej i prowadzone są analizy spodziewanych efektów podziału dawnych monopolistów.

Biorąc pod uwagę doświadczenia innych państw Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej postanowił rozważyć zasadność i możliwość wprowadzenia funkcjonalnej, bądź strukturalnej separacji w Polsce.

Separacja co to oznacza?

Separacja funkcjonalna – wydzielenie organizacyjne w ramach tej samej spółki jednostki odpowiedzialnej za niektóre usługi hurtowe. Jednostka ta świadczy usługi części detalicznej w ramach spółki operatora znaczącego na tych samych zasadach ekonomicznych, technicznych i terminowych, jak wszystkim innym operatorom na rynku.

Separacja strukturalna – wydzielenie jednostki hurtowej mającej odrębną osobowość prawną od spółki zajmującej się sprzedażą usług detalicznych.

Wdrożenie tego szczególnego środka pozwala regulatorowi na osiągniecie celów jakimi są wspieranie równoprawnej i skutecznej konkurencji w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych, a także zapewnienia użytkownikom maksymalnych korzyści w zakresie różnorodności, ceny i jakości usług telekomunikacyjnych. Rozwiązanie to może być również korzystne dla przedsiębiorcy, na którego obowiązek ten został nałożony, gdyż skuteczne wdrożenie funkcjonalnej separacji może przyczynić się do osłabienia regulacji na rynkach detalicznych.

Nałożenie specjalnych obowiązków regulacyjnych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej jest możliwe w świetle art. 44 ustawy Prawo telekomunikacyjne przy spełnieniu następujących przesłanek:

• zaistnienia szczególnych okoliczności uzasadniających nałożenie nietypowego obowiązku,
• zgody Komisji Europejskiej na zastosowanie takiego środka regulacyjnego.

Ponadto należy zapewnić, że zastosowany obowiązek regulacyjny (separacja) jest adekwatny i proporcjonalny do zidentyfikowanego problemu oraz, że gwarantuje realizację celów ustawowych. Do szczególnych okoliczności usprawiedliwiających nałożenie nie przewidzianego w ustawie obowiązku funkcjonalnej separacji będzie można zaliczyć sytuację, w której z przeprowadzonych analiz rynków właściwych wynikać będzie, że uprzednio nałożone przez regulatora obowiązki regulacyjne okazały się nieskuteczne.

Przykłady separacji

Wielka Brytania – podział funkcjonalny British Telecom wprowadzony w 2005 r. w wyniku presji regulatora Ofcom, ale w oparciu o porozumienie. Pozytywny wpływ wywarł na wartość BT, nie spowodował spowolnienia inwestycji, a ceny akcji BT od 2005 rosną szybciej niż rynek. Nastąpił także wzrost i stabilizacja zatrudnienia.

Szwecja – podział funkcjonalny planowany w latach 2007/2008, wdrażany w oparciu o porozumienie, przy początkowym oporze Telii-Sonery.

Włochy – podział funkcjonalny w latach 2007/2008, trwają negocjacje między regulatorem a Telecom Italia, podjęte z inicjatywy operatora.

Irlandia – podział strukturalny w latach 2007/2008, operator sam zainicjował prace nad podziałem w celu wyzwolenia się spod presji regulacyjnej i zwiększenia wartości całości spółki.

Nowa Zelandia – po narzuconym przez regulatora podziale funkcjonalnym operator sam zaproponował podział strukturalny (lata 2006-2008).

Jak to zrobili Brytyjczycy

O zaletach zastosowania funkcjonalnej separacji świadczy fakt, iż w ciągu 15 miesięcy od momentu powstania w Wielkiej Brytanii jednostki hurtowej o nazwie Openreach:

• udostępniono 1,3 mln lokalnych pętli abonenckich (według danych na październik 2007 r. w Wielkiej Brytanii uwolniono łącznie 2,9 mln lokalnych pętli abonenckich);
• powstało ponad 20 operatorów korzystających z lokalnych pętli abonenckich, a także 420 operatorów WLR;
• obsługuje tygodniowo ponad 30.000 zamówień na lokalną pętlę abonencką.

Rozwój konkurencji WLR i LLU:

• Na koniec czerwca 2007 r. Openreach udostępniał 23 mln łączy WLR spółkom Grupy BT oraz prawie 4,3 mln innym dostawcom usług detalicznych (obecnie Openreach ma ponad 420 klientów WLR).
• Obecnie w Wielkiej Brytanii jest ponad 2,4 mln uwolnionych łączy abonenckich (LLU). Na koniec grudnia 2006 r., uwolnione łącza stanowiły 10% połączeń szerokopasmowych w porównaniu z 2% w roku 2005.
• Ponad 20 dostawców LLU w Wielkiej Brytanii posiada aktywne łącza. Usługi oparte na LLU są świadczone z użyciem prawie 1.700 central lokalnych.
• 78% gospodarstw domowych w Wielkiej Brytanii znajduje się w obszarze central z uwolnionymi łączami. Wszystkie centrale w Wielkim Londynie (Greater London) z wyjątkiem jednej zostały uwolnione.

Inwestycje i rozwój jednostki hurtowej:

• Openreach posiada ponad 400 klientów będących dostawcami usług komunikacji elektronicznej.
• Od utworzenia zwiększyła się wspomagana znajomość marki Openreach z 9% do 25% wśród konsumentów i z 14% do 47% wśród klientów biznesowych.
• Openreach posiada aktywa regulowane w wysokości 11 mld funtów i przychody przekraczające 5 mld funtów, co pod względem wielkości jest porównywalne z wieloma spółkami notowanymi na Giełdzie Papierów Wartościowych w Londynie.
• Sieć dostępowa Openreach ma 120 mln km długości i mogłaby opleść Ziemię 3.000 razy. Sieć obejmuje 30 mln klientów, 8 mln łączy szerokopasmowych i około 5.500 central lokalnych.
• Każdego dnia w sieci wykonywanych jest 300 mln połączeń telefonicznych i 350 mln połączeń internetowych.
• Inżynierowie Openreach każdego dnia usuwają 40.000 podłączeń w przełącznicach głównych (MDF), a udostępniają dostawcom usług kolejne 75.000 podłączeń.

Openreach tworzy miejsca pracy:

• Podział British Telecom nie spowolnił inwestycji, a wartość BT Group wzrosła. Zainwestowano 56 mln funtów w szkolenia i rozwój pracowników Openreach oraz ponad 4 mln funtów w nagrody uznaniowe.
• Od podziału w 2005 r. przybyło 2 tysiące nowych miejsc pracy w części hurtowej. Tylko od kwietnia 2007 r. do pracy w Openreach przyjęto 500 nowych osób.
• Openreach ma ponad 20.000 inżynierów w terenie, a tylko 2.800 pracowników biurowych. Inżynierowie Openreach codziennie odwiedzają 11.000 mieszkań i biur działając w imieniu swych klientów-dostawców usług. W skali roku jest to 3,6 mln wizyt związanych z instalacją nowych linii, naprawami, podnoszeniem jakości usług i ogólnie rzecz biorąc udostępnianiem coraz lepszej sieci komunikacji elektronicznej w Wielkiej Brytanii.

W załączeniu prezentacja na temat podziału funkcjonalnego lub strukturalnego operatora o znaczącej pozycji rynkowej, przygotowana na potrzeby dzisiejszego spotkania Pani Anny Streżyńskiej Prezesa UKE z delegacją związkową z NSZZ Solidarność Pracowników Telekomunikacji.