Wzrost kosztów i kurczenie się marż w branży transportu drogowego coraz mocniej skłaniają jej przedstawicieli do poszukiwania nowego „paliwa” do rozwoju. Według analityków sektora TSL w Santander Bank Polska postęp i inwestycje w technologię będą kluczowe dla utrzymania konkurencyjności polskich firm. Pierwszym krokiem w tym kierunku będzie digitalizacja.
Sektor transportu drogowego przez lata rósł przy małym udziale inwestycji w technologię. Przestrzeń do rozwoju w tej sferze pozostaje więc ogromna. Szczególnie, że część technologii możliwych do wdrożenia przez ten sektor zdążyła już dojrzeć, a sam rynek IT wypracować bogatą ofertę gotowych rozwiązań i systemów.
Digitalizacja i cyfrowe technologie to przede wszystkim sposób na poprawę efektywności branży i obniżenie kosztów, zwracają uwagę analitycy Santander Bank Polska. Według badania PwC 54% przedstawicieli globalnych spółek transportowych w efekcie digitalizacji oczekuje wzrostu przychodów. 16% spodziewa się po niej zwiększenia zysków, blisko co 10 (11%) wzrostu satysfakcji klientów.
Pierwszy krok
„Transport przyszłości. Raport o perspektywach rozwoju transportu drogowego w latach 2020-2030” przygotowany przez Związek Pracodawców „Transport i Logistyka Polska” i PwC w partnerstwie z Santander Bank Polska, DAF i Uber identyfikuje cztery wymiary digitalizacji w transporcie drogowym. Jako punkt wyjścia autorzy raportu przyjmują podstawową digitalizację, która obejmuje: informatyzację procesów wewnętrznych w firmach, automatyzację obsługi administracyjnej oraz optymalizację sieci transportowych przy wykorzystaniu rozwiązań do modelowania geograficznego sieci.
Kolejnym elementem digitalizowania się sektora jest platformizacja sprzedaży, czyli automatyzacja procesów zakupów i wykorzystanie platform cyfrowych, skupiających różne usługi. Jako trzeci wymiar procesu wskazywany jest wpływ cyfrowych gigantów na rynek. Powstałe dzięki technologii wielkie, globalne podmioty generują presję na branżę zgłaszając popyt na usługi transportowe i logistyczne w dużej skali. Same rozwijają też działalność transportową w ramach własnych grup kapitałowych.
– Platformizacja już obecnie zmienia rynek transportu pozwalając efektywniej zarządzać wszelkimi procesami zarówno wewnątrz dużych firm logistyczno-transportowych współpracujących z wieloma nadawcami i podwykonawcami, jak i w formie usługi zewnętrznej oferowanej przez cyfrowych gigantów przewoźnikom i ich klientom. Przykładem może być tu działalność firm Uber i Flixbus w segmencie transportu pasażerskiego. Ich działalność pobudza konkurencję do bardziej efektywnych i nowoczesnych sposobów obsługi klienta, ale także generuje popyt wśród nowych grup konsumentów usług transportowych – zaznacza Maciej Wroński, prezes Związku Pracodawców „Transport i Logistyka Polska”.
Ostatnim elementem digitalizacji są zaawansowane technologie cyfrowe, jak telematyka, rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, blockchain czy automatyzacji procesów (ang. RPA). Równolegle projektowane i wdrażane są rozwiązania z zakresu napędów alternatywnych i autonomizacji transportu, ale znajdą one szerokie zastosowanie najwcześniej po 2025 r.
– Digitalizacja w transporcie drogowym jest konieczna aby sprostać konkurencji zarówno na rynku krajowym, jak i europejskim. To odpowiedź nie tylko na rosnące koszty, ale także coraz większe wymagania klientów. Obecnie obserwujemy dopiero początek zmian technologicznych w branży – dzięki podstawowej digitalizacji możliwy będzie dalszy rozwój technologiczny i wdrażanie już bardziej zaawansowanych rozwiązań – zaznacza Martyna Dziubak, dyrektor ds. sektora motoryzacji i TSL w Santander Bank Polska.
Duzi zyskują przewagę
Inwestycje w rozwój technologiczny jest jednak kosztowny. Zawansowane technologie cyfrowe w przypadku transportu są dopiero na wczesnym etapie rozwoju, ich rozwijanie wymaga więc sporych nakładów. To spora bariera dla mniejszych przedsiębiorstw. Dostęp do wielu elementów digitalizacji może być w wielu przypadkach poza ich zasięgiem.
– Mniejsi przewoźnicy będą musi stawić czoła wykluczeniu cyfrowemu i szukać rozwiązań, które umożliwi im nadążenie za rynkiem, ale za rozsądną cenę. Z pomocą mogą przyjść im platformy cyfrowe i uniwersalne rozwiązania, które są łatwe do wdrożenia i to bez względu na wielkość firmy. Konkurencja na rynku IT i usług technologicznych i idąca za tym lepsza oferta cenowa również może ułatwić digitalizację mniejszym podmiotom. Niemniej jednak, poprzeczka jest zawieszona wysoko, postęp w zakresie technologii może być kolejną przyczyną postępującej konsolidacji i koncentracji na rynku usług transportowych i przewozowych – dodaje Martyna Dziubak.
Nowa luka w zatrudnieniu
W długim okresie popularyzacja zaawansowanych technologii w firmach transportowych może wpłynąć na zmianę struktury zatrudnienia i rozwój kadr o nowych umiejętnościach – stopniowo kierowców będą zastępować specjaliści IT. Jednocześnie, problemem firm transportowych może być niedobór pracowników, którzy mogli by zainicjować i wdrożyć nowe procesy technologiczne w przedsiębiorstwie. Jak pokazują wyniki badania „CEO Survey 2018” PwC 58% przedstawicieli spółek transportowych i logistycznych postrzega pozyskiwanie do pracy osoby o umiejętnościach niezbędnych do rozwijania technologii cyfrowych jako trudne. To kolejne wyzwanie przed którym stoi sektor TSL w sferze zatrudnienia, borykając się jednocześnie z ogromnym, bo sięgającym 20%, niedoborem wykwalifikowanych i doświadczonych kierowców zawodowych. Poszukiwanie technologicznego know-how może także zwiększyć aktywność w zakresie fuzji i przejęć na rynku transportowym, podobnie jak jest to obecnie obserwowane w sektorze motoryzacyjnym. Największa aktywność będzie po stronie dużych graczy, jednak mniejsze przedsiębiorstwa mogą się zrzeszać i tworzyć strategiczne kooperacje, który pozwolą optymalizować koszty wdrażania drogich technologii. Wyścig technologiczny w sektorze transportu dopiero się rozpoczął, w nadchodzącej dekadzie nowe rozwiązania, z dużym prawdopodobieństwem zmienią oblicze sektora, zaznacza ekspertka Santander Bank Polska