Pamiętaj o tym, że anonimowość w internecie jest pozorna, a każda nasza aktywność zostawia ślad. O czym pamiętać i czego unikać, korzystając z internetu? Stosuj netykietę, żeby nie popełnić faux pas i zadbać o swoje bezpieczeństwo w sieci.
Jak zachowywać się w sieci? Poznaj zasady netykiety
Netykieta to zasady, którymi warto się kierować, będąc aktywnym użytkownikiem internetu. Podstawowe zasady to m.in.:
- szanuj innych użytkowników – nie ośmieszaj, nie obrażaj, nie poniżaj tych, którzy mają odmienne poglądy,
- nie krzycz w internecie (wyłącz CAPS LOCK), nie nadużywaj emotikonów,
- stosuj zasady poprawnej pisowni,
- sprzeciwiaj się hejtowi – szkodliwe i niebezpieczne treści publikowane w sieci zgłaszaj do administratorów i odpowiednich instytucji,
- przestrzegaj regulaminu serwisu, z którego korzystasz,
- uważaj na fake newsy, nie szerz dezinformacji – zawsze sprawdzaj, czy wiadomość, którą przekazujesz dalej, pochodzi z wiarygodnego źródła,
- korzystaj z „lupki”– jeśli chcesz zadać jakieś pytanie, np. w grupie na Facebooku czy na forum, zawsze wcześniej sprawdź za pomocą „lupki”, czy ktoś wcześniej nie udzielił już na nie odpowiedzi.
Chroń prywatność
Kiedy mówimy o naruszeniu prywatności w sieci? To sytuacje, w których ktoś wykorzystuje cudzy wizerunek lub dane osobowe. Przykładem takiego działania jest kradzież tożsamości, czyli przejęcie konta społecznościowego i podszywanie się pod jego właściciela. Uwaga: to przestępstwo! Co zatem robić, żeby nie paść jego ofiarą, ale też mimowolnie nie zostać cyberprzestepcą?
Chroń swoją prywatność – jeśli rejestrujesz się na nowej platformie lub w aplikacji, czytaj politykę prywatności. Być może korzystanie z danego narzędzi będzie wymagać od Ciebie zgody na udostępnienie zbyt wielu danych. Nie klikaj w podejrzane linki, stosuj silne i bezpieczne hasła, zmień opcje prywatności w ustawieniach przeglądarki lub włącz tryb incognito. Dbaj też o cyfrowy ślad. Pamiętaj, że cyberprzestępcy zdobywają wiedzę o nas, przeszukując różne platformy i serwisy – publikuj więc w sieci jak najmniej informacji o sobie.
Nie naruszaj prywatności innych – chcesz opublikować coś, co nie dotyczy tylko Ciebie, albo wrzucić np. wspólne zdjęcie? Najpierw upewnij się, że ta druga osoba nie ma nic przeciwko.
Szanuj cudzą własność, również intelektualną. Pamiętaj, że udostępnianie treści z internetu bez podania ich autora, źródła czy odnośnika do oryginalnego dzieła, również wiąże się z naruszeniem prawa autorskiego. Jeśli cytujesz – podaj autora słów, jeśli wykorzystujesz czyjeś zdjęcie, np. na blogu lub stronie internetowej – poproś o zgodę. Jeśli zaś potrzebujesz obrazków z sieci, koniecznie wybieraj te, które posiadają licencję Creative Commons.
Zgłaszaj i reaguj
Sposoby korzystania z internetu zmieniają się bardzo dynamicznie. Jeśli widzisz, że w sieci pojawiły się treści, które są w jakiś sposób szkodliwe, reaguj! Co do nich zaliczamy?
Treści obrazujące przemoc, obrażenia fizyczne bądź śmierć, np. zdjęcia/filmy prezentujące ofiary wypadków, okrucieństwo wobec zwierząt.
Treści nawołujące do samookaleczeń, samobójstw, zachowań szkodliwych dla zdrowia (np. restrykcyjne diety) czy materiały promujące zażywanie niebezpiecznych substancji (np. narkotyków); treści dyskryminacyjne, promujące wrogość, a nawet nienawiść.
Treści pornograficzne dostępne bez żadnego ostrzeżenia, w tym materiały prezentujące relacje seksualne z wykorzystaniem przemocy, nietypowe i dewiacyjne zachowania seksualne, a także materiały prezentujące seksualne wykorzystywanie dzieci.
Fake newsy – często mają charakter sensacyjny, są publikowane w mediach w celu zmanipulowania i wprowadzenia odbiorcy w błąd dla osiągnięcia korzyści, np. finansowych czy politycznych.
Patostreamy, czyli relacje na żywo w sieci prezentujące zachowania określane i postrzegane jako patologiczne.
Treści te nie zawsze naruszają prawo, jednak ich rozpowszechnianie w sieci jest karalne. Gdzie je zgłosić?
- CERT Polska (cert.pl) – incydenty naruszające bezpieczeństwo w sieci,
- Dyżurnet.pl (dyzurnet.pl) – nielegalne treści w internecie.
Pamiętaj, że wszystkie działania w internecie mają swoje konsekwencje. Zachowanie w sieci, wpisy i treści, jakie publikujemy, sposób komunikacji i to, jak traktujesz w sieci innych świadczy o Tobie.