Według międzynarodowego badania przeprowadzonego przez Ipsos, blisko 50 proc. konsumentów rezygnuje z zakupów online ze względu na obawy związane z bezpieczeństwem dokonywanych transakcji. Jeżeli chodzi o polskich internautów, ten odsetek jest jeszcze większy, bo aż 4 na 5 osób boi się robić zakupy w sieci ze względu na ryzyko stania się ofiarą cyberprzestępstwa. Tylko w I poł. 2017r. odnotowano więcej naruszeń i kradzieży danych niż w całym 2016r.
To problem nie tylko dla klientów e-sklepów, ale i całej branży e-commerce. Klienci obawiają się udostępniać swoje dane, wobec czego marki nie mogą przygotowywać dla nich spersonalizowanej oferty. Tracą na tym jedni i drudzy. Szansą na poprawę tej sytuacji może być obowiązujące od maja tego roku nowe prawo dotyczące ochrony danych osobowych – RODO.
Nowe zasady dotyczące bezpieczeństwa danych
Powyższe dane mają swoje potwierdzenie w analizach Shop Alike. Wynika z nich, że aż dla 1/4 klientów sklepów internetowych obawy związane z bezpieczeństwem danych są tym czynnikiem, który ma znaczący lub bardzo znaczący wpływ na powstrzymywanie się od dokonywania zakupów online. Czy te obawy są uzasadnione? Wydaje się, że tak. Jak podaje firma Gemalto, światowy lider w obszarze cyfrowego bezpieczeństwa, w pierwszej połowie 2017r. miało miejsce więcej naruszeń i kradzieży danych (1,9 mld) niż w całym 2016 r. (1,37 mld).
Firmy z branży e-commerce, np. sprzedawcy internetowi, nawet przed ogłoszeniem RODO mieli obowiązek zapewnić swoim klientom odpowiedni poziom bezpieczeństwa podczas dokonywania przez nich transakcji. Jak zaznacza Marek Safiejko, CEO 9bits, nowe prawo nałoży na administratorów danych osobowych nowe obowiązki.
– Wdrożenie rozwiązań z obszaru IT, które po pierwsze, byłyby zgodne z unijną regulacją, a przede wszystkim skutecznie chroniłyby dane konsumentów, stanie się jednym z najważniejszych priorytetów dla e-commerce. Tym bardziej, że niezastosowanie się do zmian będzie mieć spore konsekwencje finansowe. Przykładowo, firmy mogą ponieść wysokie kary za niepoinformowanie o naruszeniu lub kradzieży danych, zarówno ich właściciela, jak i stosownych podmiotów w ciągu 72h od wykrycia tego faktu. Konieczność dostosowania się do nowego prawa to bez wątpienia dla branży duże wyzwanie, ale także szansa, by dzięki stosowaniu przejrzystej polityki bezpieczeństwa zdobyć przewagę rynkową i stworzyć wartość dodaną dla klientów. Zresztą, takie są ich wymagania. Polacy uważają, że odpowiedzialność za bezpieczeństwo ich danych w Internecie należy do podmiotów trzecich – wyjaśnia Marek Safiejko.
Personalizacja kontra bezpieczeństwo
Cyberprzestępstwa dotyczące kradzieży danych osobowych, niosą negatywne skutki dla konsumentów, ale nie pozostają bez wpływu na branżę e-commerce. Internetowe firmy tracą podwójnie. Nie chodzi tylko o zyski z potencjalnych zakupów, których mogliby dokonać klienci w sieci, gdyby nie obawiali się ryzyka takich transakcji, ale również o ograniczoną możliwość przygotowania dla nich spersonalizowanej oferty. – Personalizacja, opiera się na profilowaniu klientów, czyli bezpośrednio związana jest z gromadzeniem, przetwarzaniem i analizowaniem danych konsumentów, takich jak. np. ich wiek czy płeć, zainteresowania, a także historia zakupów czy innych śladów pozostawionych przez nich w sieci. Dzięki znajomości tych informacji właściciel sklepu internetowego może kierować do osób odwiedzających jego witrynę zindywidualizowaną ofertę handlową – wyjaśnia Marek Safiejko.
Wielu konsumentów wiąże z tym faktem obawy. Jak wynika bowiem z najnowszego raportu przygotowanego przez fundację Wiedza To Bezpieczeństwo[3], 30 proc. respondentów zapytanych o to, co uważa za największe zagrożenie dla swoich danych osobowych, wskazało na przestępczość internetową, ale prawie tyle samo, bo 26 proc. wiąże swoje obawy z organizacjami, które chcą zwiększać swoje zyski, wykorzystując dane osobowe bez zgody osób, których dotyczą.
– Z naszych obserwacji wynika, że większość zagrożeń związanych z bezpieczeństwem danych osobowych dotyczy gromadzenia i przetwarzania tych informacji w systemach IT, do których dostęp jest możliwy przez Internet. Nieodpowiednie zabezpieczenia tych programów daje osobom postronnym dostęp do ogromnej ilości danych, które mogą zostać skradzione. Jak się jednak okazuje, problemem dla konsumentów robiących zakupy online jest także nierzetelne zachowanie firm sprzedających i świadczących usługi w sieci, które przetwarzają dane bez wiedzy osób, do których należą lub wykorzystują te informacje do innych celów niż były pierwotnie pozyskane – komentuje Marek Safiejko.
Wraz z RODO firmy będą musiały więc zmierzyć się nie tylko z nieufnością klientów, ale także z nowymi zasadami dotyczącymi ochrony danych osobowych, które regulują również kwestię dotyczącą profilowania m.in. klientów sklepów internetowych.
Nowe reguły gry
Profilowanie klientów (przede wszystkim chodzi o to zautomatyzowane) w celu przygotowania dla nich spersonalizowanej oferty wraz z momentem obowiązywania RODO zostaje unormowane prawnie i otrzymuje jednoznaczną definicję. Firma, która w swojej działalności chce korzystać z profilowania, musi każdorazowo powiadomić o tym fakcie konsumenta, który z kolei musi otrzymać informację, jakie są następstwa wyrażenia przez niego zgody na takie działanie. Według RODO przetworzenie danych, a co a tym idzie – profilowanie, będzie możliwe wtedy, gdy zostanie wyrażona na nie zgoda użytkownika, np. poprzez zaznaczanie w konkretnym miejscu w witrynie internetowej pola z wyrażeniem zgody. Przed tym krokiem internauta musi zostać zapoznany z klauzulą informującą o celu zbierania i przetwarzania danych.
– Co ważne, jednym z obowiązków narzuconych przez RODO na Administratora danych osobowych (nierzadko jest nim właściciel sklepu internetowego), jest umożliwienie konsumentowi wniesienia sprzeciwu, zarówno wobec przetwarzania danych, jak i profilowania w celu przedstawienia oferty handlowej, a także wycofania wcześniej udzielonej zgody na takie działanie. Klienci zyskują również prawo do poprawienia swoich danych oraz ich „zapomnienia”, czyli np. usunięcia ich z bazy serwisu, z którego korzystali – wyjaśnia Marek Safiejko, 9bits.
RODO: wyzwanie i szansa dla e-commerce
Nowa, unijna regulacja chroni przede wszystkim interesy internautów, ale jak wpłynie na branżę e-commerce?
– Odpowiedź na to pytanie zapewne poznamy najwcześniej pod koniec tego roku. Potencjalne ryzyko wiąże się z tym, że klienci mając świadomość, że ich dane są wykorzystywane do profilowania, mogą się nie zgadzać nie tylko na ich przetwarzanie, ale w ogóle będą rezygnować z dzielenia się z tymi informacjami. To z kolei oznacza, że spersonalizowane oferty trafią do mniejszej liczby konsumentów, co w konsekwencji może przełożyć się na mniejsze zyski e-sklepów – uważa Marek Safiejko.
Ale jak jednocześnie zauważa Marek Safiejko, obowiązywanie RODO będzie miało również pozytywne skutki dla internetowych sprzedawców:
– Paradoksalnie wymóg rzetelnego informowania o gromadzeniu i przetwarzaniu danych osobowych konsumentów, a następnie wykorzystywania ich do profilowania, wśród niemałej grupy internautów wzbudzi zaufanie do e-sprzedawców. Ci, przez obecnych, a także potencjalnych klientów będą postrzegani jako odpowiedzialni i profesjonalni przedsiębiorcy, którzy wykorzystują nowoczesne technologie i mechanizmy stosowane w digital marketingu, przede wszystkim po to, aby dopasować swoją ofertę do ich potrzeb. Jeżeli firmy z branży e-commerce odpowiednio przygotują się na nowe wymogi stawiane przez RODO, mogą więcej zyskać niż stracić – mówi Marek Safiejko.
Dzięki nowemu prawu, użytkownicy Internetu mają uzyskać większą kontrolę oraz wiedzę nad tym, co dzieje się z informacjami na ich temat, które udostępniają w sieci, co obecnie nie zawsze jest możliwe. Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Future od Apps, aż 4 na 5 konsumentów chciałaby mieć większą kontrolę nad danymi, które udostępnia.