Choć komputery stoją już na biurkach w 72 proc. polskich domów, to pod względem kompetencji informatycznych polscy uczniowie odstają od swoich kolegów z Europy. Jak wynika z raportu Edu-Tech 2016, poświęconego nowoczesnej nauce i technologiom w świecie edukacji, plasujemy się poniżej średniej dla państw OECD. Biorąc pod uwagę kompetencje cyfrowe najmłodszych członków naszego społeczeństwa, znajdujemy się w ogonie Europy.
Sama obecność komputera w domu czy w szkole nie jest zatem gwarancją rozwoju cyfrowych kompetencji dzieci i młodzieży. Dlatego polski oddział Microsoft uruchomił Akademię Office Junior – internetową platformę bezpłatnych szkoleń online dla rodziców i ich pociech z pakietu Office 365.
Zgodnie z badaniem Edu-Tech 2016 średnia kompetencji cyfrowych dla państw OECD wynosi 295 punktów. Natomiast wynik polskiej młodzieży (przedział wiekowy 16-24 lata), w zakresie umiejętności rozwiązywania problemów z wykorzystaniem technologii cyfrowych, wyniósł 287 punktów. Podobnych danych dostarcza raport autorstwa Eurostatu. Wynika z niego, że kompetencje cyfrowe Polaków w przedziale wiekowym 16-29 lat, plasują się poniżej średniej dla państw Unii Europejskiej unijnej (55 wobec 65 proc.). W polskich szkołach fatalnie przedstawia się również dostęp do głównego źródła wiedzy w społeczeństwach cyfrowych, jakim jest Internet. Według szacunków raptem 5 proc. placówek edukacyjnych nad Wisłą korzysta z łącza o przepustowości powyżej 100 mb/s. W polskich szkołach dominują (42 proc.) wolne łącza, do 10 mb/s.
Dla rozwoju kompetencji cyfrowych młodego pokolenia i kształcenia przez polski system edukacji przyszłych prymusów są to wieści fatalne. Tym bardziej, że według badań PISA, dziecko korzystające w domu z komputera w celach naukowych, choćby dzień lub dwa w tygodniu, osiąga wyraźnie lepsze wyniki w szkole, niż jego rówieśnicy, którzy sięgają po komputer wyłącznie w celach rozrywkowych. Technologia staje się zatem wielką szansą dla rodziców i nauczycieli, która może nam pomóc w wychowaniu przyszłego pokolenia prymusów. O ile potrafimy z niej korzystać.
– Generacja Z, jak określa się dzisiaj dzieci i młodzież urodzone po roku 2000, nie pamiętają już czasów bez Internetu, bez komputerów, bez Windowsa czy bez pakietu Office. Są pokoleniem urodzonym już w cyfrowym świecie. Często jednak znają oprogramowanie komputerowe jedynie fasadowo, pobieżnie. Tymczasem dzięki specjalnym programom edukacyjnym współczesna młodzież ma w zasadzie do dyspozycji nieograniczone możliwości rozwoju kompetencji. Nie tylko tych cyfrowych, ale także językowych, pisarskich, matematycznych, artystycznych i wszystkich innych, które technologia umożliwia współczesnym dzieciom – mówi Karolina Stanek-Kazanecka, psycholog specjalizujący się w rozwoju dzieci i młodzieży – Rozwój Internetu oraz oprogramowania komputerowego sprawił, że dziecięca percepcja stała się bardziej poszerzona i chłonna, zaś same dzieci o wiele bardziej ciekawe świata. Kluczowym zadaniem, jakie stoi dzisiaj przed nauczycielami oraz rodzicami jest zapoznanie i oswajanie najmłodszych z ich technologicznym kompanem, jakim w toku nauki i rozwoju będzie komputer. Ważne jest, aby dzieci traktowały go nie tylko jako element rozrywki, ale jako źródło pogłębiające wiedzę i umiejętności, a także aby korzystały z tych samych programów, z którymi później mają styczność w szkole. Ta ciągłość technologii pozwala im zachować komfort psychiczny. W polskich szkołach dominującą technologią tego typu jest pakiet Office 365, wraz z aplikacjami typu Word, Excel, PowerPoint, OneNote czy OneDrive, dzięki którym uczniowie zdobywają niezbędną wiedzę i uczą się podstaw funkcjonowania w cyfrowych czasach. Można powiedzieć, że Office 365 od lat pełni poniekąd rolę „cyfrowego pedagoga” i nauczyciela niejednego polskiego pokolenia, które miało do czynienia z lekcjami informatyki w szkole – dodaje Karolina Stanek-Kazanecka.
Właśnie z tego powodu polski oddział Microsoft wyszedł z inicjatywą Akademii Office Junior. To wirtualna akademia, skierowana do uczniów i młodzieży w wieku szkolnym, która ma im pomóc w stawianiu pierwszych kroków w pakiecie Office 365 wykorzystywanym w polskich szkołach. W serii krótkich, instruktażowych filmów video, dostępnych na YouTube, eksperci Microsoft wyjaśniają, jak korzystać z najpopularniejszych aplikacji, takich jak Word, Excel, PowerPoint, OneNote i OneDrive. Dzięki nim uczniowie nauczą się, jak szybko i łatwo stworzyć efektowną prezentację, napisać referat czy zgrać wszystkie potrzebne pliki na wirtualny dysk. Wszystko po to, by kształcić postawy i kompetencje cyfrowe najmłodszych. Warto jednak, aby do Akademii Office Junior zajrzeli również dorośli. Dlaczego?
Ponieważ z Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC) wynika, że kompetencje cyfrowe i umiejętności komputerowe dorosłych Polaków, wciąż plasują się poniżej średniej państw OECD. Wysokie umiejętności wykorzystywania technologii informatycznych posiada raptem 19 proc. z nas, co przy średniej 34 proc. z wszystkich państw nie jest wskaźnikiem zadowalającym.
Zdaniem psycholog Karoliny Stanek-Kazaneckiej gwałtowny rozwój technologii na przełomie XX i XXI wieku przyniósł ze sobą konwersję międzypokoleniową i zjawisko tzw. kultury pre-figuratywnej, opisanej przez antropolożkę Margaret Mead. Ta zmiana daje się zaobserwować również w polskim społeczeństwie. Starsze pokolenia nie nadążają za cyfrowymi przemianami zachodzącymi w świecie, a dawne „analogowe” wzorce kulturowe przestają się sprawdzać. Świat staje się lepiej zrozumiały dla młodszych, cyfrowych pokoleń. I to właśnie one zaczynają przekazywać wiedzę technologiczną pokoleniom starszym.
– Dzisiaj młodzież w wieku szkolnym często wie o nowych technologiach więcej, niż jej rodzice. Dzieci okazują się zatem nauczycielami i wprowadzają dorosłych w świat komputerów. To pewien paradoks dzisiejszych czasów, który pojawił się właśnie za sprawą rozwoju nowych technologii, obecnych w zasadzie w każdym cyklu rozwojowym młodego człowieka: począwszy od szkoły, przez kontakty z rówieśnikami, a na środowisku domowym skończywszy. Jednak sposób korzystania przez dzieci z technologii jest ukierunkowany, co zrozumiałe, raczej na przyjemność, niż na wiedzę. Zadaniem rodzica i pedagoga jest ten impuls przekierować lub chociaż zrównoważyć. W tej sytuacji Akademia Office Junior może okazać się niezwykle pomocnym narzędziem – mówi psycholog Karolina Stanek-Kazanecka – Rozwój technologii cyfrowych wymusił również modernizację metod pedagogów i psychologów do kwestii wychowawczo-edukacyjnych wśród dzieci i młodzieży. Musieliśmy nauczyć się mówić ich językiem i myśleć na ich sposób, a w myśleniu młodego człowieka technologia odgrywa rolę kluczową. Psychologia i pedagogika muszą być z nią na bieżąco, chcąc dotrzymywać kroku młodemu, cyfrowemu pokoleniu. Dlatego w procesie edukacyjnym coraz częściej wykorzystuje się multimedia, np. tablice interaktywne czy komputery z ekranami dotykowymi, które skutecznie stymulują rozwój intelektualny dziecka. Nie bez znaczenia jest oczywiście dostęp do odpowiedniego oprogramowania, które zaangażuje uwagę dziecka i wprowadzi je w świat technologii – dodaje psycholog.
Rozwój kompetencji cyfrowych wśród najmłodszych członków społeczeństwa stanowi być może jedno z najważniejszych zadań, jakie stoją przed polskim systemem edukacyjnym. Determinują one bowiem przyszłą sytuację na rynku pracy, na którym pokolenie Z zadebiutuje w ciągu najbliższych lat. Z badania firmy analitycznej IDC wynika, że katalog kluczowych umiejętności poszukiwanych przez pracodawców, pozostaje zasadniczo niezmienny. Na pierwszym miejscu są ustne i pisemne kompetencje komunikacyjne pracownika. Na drugim – umiejętność rozwiązywania problemów i kryzysów. Na trzecim – uczciwość pracownika. A na czwartym miejscu pracodawcy wymienili obowiązkową, dobrą znajomość pakietu Office 365. Tę ostatnią rodzice mogą kształtować w dziecku już od najmłodszych lat i pierwszego zetknięcia pociechy z komputerem. Zachęca do tego firma Microsoft, która uruchomiła Akademię Office Junior, internetową platformę bezpłatnych szkoleń online dla rodziców i ich pociech, zawierającą samouczki video, dotyczące kluczowych aplikacji pakietu Office 365.