25 lat temu Polska po raz pierwszy nawiązała ze światem połączenie sieciowe przy pomocy protokołu internetowego IP, czyli internetu. Stworzony przez środowisko naukowe, błyskawicznie wkroczył do naszego życia. Dziś dla wielu z nas codzienność bez internetu nie istnieje. Polacy pokochali internet, korzystanie z nowych technologii i z coraz bardziej zaawansowanych urządzeń. Dziś dostęp do internetu ma niemal 76 proc. gospodarstw domowych (zaledwie 5 lat temu – 63 proc.).
Największymi amatorami sieci jest młodzież. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez NASK i Pedagogium, 43 proc. nastolatków jest stale dostępnych online, a drugie tyle korzysta z sieci codziennie.
Jednak idea rozwoju sieci komputerowych i internetu zrodziła się w środowisku akademickim i początkowo nic nie wskazywało na to, że korzystanie z sieci stanie się tak powszechne. Polscy naukowcy, a szczególnie fizycy i astronomowie, potrzebowali szybkiego sposobu komunikacji z kolegami z całego świata. Pierwsze międzynarodowe połączenie przy użyciu protokołu TCP/IP nastąpiło 17 sierpnia 1991 r. między Rafałem Pietrakiem z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego a Janem Sorensenem z Uniwersytetu Kopenhaskiego. Dzień ten uznajemy za symboliczny początek internetu w Polsce.
– NASK powstał na bazie środowiska naukowego Uniwersytetu Warszawskiego i zaczął działać jako samodzielna jednostka badawcza – mówi Wojciech Kamieniecki, Dyrektor NASK. – Uruchomione w 1992 r. przez nas łącze satelitarne, będące polskim „oknem na świat”, miało – jak na tamte czasy olbrzymią – 64 Kb/s przepustowość. Od tego czasu zmieniło się niemal wszystko – wkroczyliśmy w cyfrową erę, narodziło się kilka pokoleń, które nie znają świata bez internetu.
Dynamiczny rozwój internetu postawił przed NASK wiele wyzwań. Kluczowym polem aktywności instytutu są obecnie działania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa sieci i reagowaniem na zagrożenia. W ramach NASK działa zespół CERT Polska, który od lat zajmuje się obsługą incydentów sieciowych i współpracą z podobnymi jednostkami na całym świecie, twórca Konferencji SECURE, podczas której eksperci z Polski i całego świata rozmawiają o nowych zagrożeniach i aktualnych trendach w bezpieczeństwie teleinformatycznym. Tegoroczna, XX edycja konferencji odbędzie się w dniach 25-26 października w Warszawie. Co ciekawe, jednym z jej prelegentów będzie Reuben Paul, znany 10-latek, amerykański ekspert od spraw bezpieczeństwa aplikacji mobilnych.
Od początku lipca funkcjonujące w NASK Narodowe Centrum Cyberbezpieczeństwa (NC Cyber) dba o bezpieczeństwo polskiej cyberprzestrzeni, m.in. poprzez opracowywanie narodowych planów ochrony. Centrum funkcjonuje jako ośrodek wczesnego ostrzegania, który działając w systemie 24/7/365 monitoruje i zarządza trybem informowania o zagrożeniach sieciowych. NC Cyber zajmuje się również obsługą zgłoszeń szkodliwych i nielegalnych treści (Dyżurnet.pl). Jak bardzo potrzebne są takie działania, świadczy fakt, że tylko w pierwszym półroczu 2016 r. zespół Dyżurnet.pl odnotował 7897 incydentów, spośród których aż 1785 było materiałami przedstawiającymi seksualne wykorzystanie dziecka, potocznie nazywanymi pornografią dziecięcą.
– Po 25 latach możemy powiedzieć, że obecnie NASK w bezpieczeństwie sieciowym to nie tylko strategiczny partner dla nauki, biznesu i instytucji państwowych. Bardzo nam leży na sercu bezpieczeństwo najmłodszych internautów – podkreśla dyr. Wojciech Kamieniecki.
Dlatego NASK stara się kształtować świadomość użytkowników internetu w kwestiach związanych z bezpieczeństwem. We wrześniu po raz 10 odbędzie się Międzynarodowa Konferencja „Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie”, w całości poświęcona temu zagadnieniu.
Przed NASK kolejne wyzwania. Instytut ma w planach zostać wirtualnym operatorem sieci edukacyjnej dla szkół z programu operacyjnego „Polska cyfrowa”. Projekt jest dużym przedsięwzięciem, mającym na celu nie tylko zapewnienie placówkom dostępu do internetu, ale przede wszystkim stworzenie bezpiecznej infrastruktury oraz podniesienie poziomu świadomości na temat sieciowych zagrożeń wśród środowiska szkolnego.
– Trudno dziś wyobrazić sobie, jak będzie wyglądała wirtualna rzeczywistość za następne ćwierć wieku. To raczej domena wizjonerów i futurystów – konkluduje dyrektor Kamieniecki – Dla NASK najważniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom i wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań w tym niezwykle dynamicznie zmieniającym się świecie.