Następnym razem, gdy zobaczycie pszczoły bzyczące w ogrodzie, zastanówcie się przez chwilę, jak ważne są dla naszego ekosystemu. Według badań, zapylane przez nie uprawy stanowią 35 procent światowej produkcji żywności, której wartość szacuje się obecnie na 577 miliardów USD. Oprócz oczywistych korzyści dla ludzi, od pszczół zależy także wiele gatunków zwierząt, ponieważ źródła ich pożywienia, w tym orzechy, jagody, nasiona czy owoce, są uzależnione od zapylania przez owady.
To sprawia, że badania realizowane przez firmę we4bee’s są tak samo ważne dla amatorów miodu, jak i całego środowiska.
Mając na uwadze dyskusje na temat znaczenia środowiska naturalnego dla naszego przetrwania, podnoszone chociażby przez takie osoby jak Greta Thunberg, biomedyczka dr Claudia Leikam rozpoczęła badania z wykorzystaniem nowoczesnych technologii nad tajemnicą związaną z zachowaniem pszczół.
Obecnie 50 procent dzikich pszczół w Niemczech jest zagrożonych wyginięciem, a dwie trzecie rodzin pszczelich zniknęło w ciągu ostatnich 100 lat. Spadki te znalazły odzwierciedlenie w pozostałej części Europy i Ameryki Północnej, gdzie populacje pszczół osiągnęły poziom najniższy od 50 lat.
we4bee, firma z siedzibą w Würzburgu w Niemczech, powstała z pragnienia dr Leikam, aby odwrócić ten trend. Stworzyła ona sztuczne, oparte na danych ule, które umożliwiają naukowcom analizę społecznych wzorców zachowań w rodzinach pszczół miodnych.
Wykorzystując chmurę Microsoft Azure, we4bee stworzyło prototyp inteligentnych uli wyposażonych w czujniki, które przesyłają dane przez Wi-Fi do analizy na Uniwersytecie w Würzburgu.
Dane, które odnoszą się do temperatury, wilgotności, ciśnienia powietrza, wagi, hałasu i zanieczyszczenia pyłowo-materiałowego, mówią ekspertom wiele o wzorcach zachowań pszczół i o tym, jak zmieniają się one w różnych środowiskach. Dane mogą być śledzone przez operatorów uli za pomocą aplikacji na systemy android. Eksperci mogą następnie prowadzić długoterminowe badania i analizować wpływ różnych czynników na
pszczele rodziny.
– Ogólnie rzecz ujmując, populacja pszczół wzrasta, co jest oczywiście korzystne. Problem polega jednak na tym, że różne gatunki dzikich pszczół maleją – podsumowuje dr Leikam. – Wiedzieliśmy, że istnieje potrzeba przeprowadzenia badań nad pszczołą miodną i środowiskiem, w którym ona istnieje, ponieważ nie wiadomo, dlaczego te gatunki umierają, dodała. – Przypisywanie tego zmianom klimatycznym czy pestycydom zbytnio upraszcza obraz.
Dr Leikam pracuje nad projektem u boku profesora Jürgena Tautza, znanego badacza pszczół i jednego z czołowych ekspertów w tej dziedzinie w Niemczech. Jednocześnie w ramach analizy danych, zatrudniła inżyniera, współpracując jednocześnie z katedrą informatyki na Uniwersytecie w Würzburgu, profesorem Andreasem Hotho i jednym z jego doktorantów.
Po ukończeniu studiów magisterskich na Uniwersytecie Juliusa Maximiliana w Würzburgu, Claudia rozpoczęła studia doktoranckie w dziedzinie nauk przyrodniczych, które ukończyła w 2011 roku. Miłośniczka kształcenia ustawicznego pracowała nad szeroką gamą projektów, które zachęcają do nauki, w tym nad internetową platformą pomagającą nauczycielom biologii odpowiadać na indywidualne potrzeby studentów.
Ponadto jest zaangażowana w pobudzanie wśród uczniów kreatywnej strony nauki i odkrywanie ciekawych, innowacyjnych pomysłów, które angażują młodych ludzi i zachęcają ich do lepszego poznania otaczającego ich świata.
Jak sama mówi: – studiowałam biomedycynę, ponieważ chciałam pracować przy badaniach nad rakiem. Chciałam przyczynić się do zdrowszego świata. Moim zdaniem, badania są kluczem do zdobywania wiedzy i opracowywania innowacyjnych rozwiązań dla każdego zadania lub problemu, przed którym stoimy.
we4bee przeanalizowało prawie 300 wniosków ze szkół i innych instytucji, które chciałyby założyć ule, ale także od pszczelarzy miejskich, którzy chcą się zaangażować, udowadniając, jak ważne i popularne są inicjatywy na rzecz ochrony naszego ekosystemu.
Do tej pory firma dostarczyła 42 ule do instytucji, z czego 17 już działa, z powodzeniem przesyłając interesujące dane z powrotem na uczelnię. Firma ma nadzieję, że do końca października 2019 r. wszystkie 100 uli zostanie oddanych do użytku.
– Ukierunkowujemy się na placówki edukacyjne, ponieważ młodzi ludzie chętnie dzielą i wymieniają się wiedzą, zabierając ją z powrotem do domu, wyjaśnia dr Leikam.
Aby pomóc poszerzyć zasoby i udoskonalić technologię, firma nawiązała współpracę z Microsoft po tym, jak została przyjęta do programu Microsoft AI for Earth w kwietniu 2019 roku. Startup otrzymał dostęp do chmury Azure, a następnie uczestniczył w programie Microsoft Ideafest w Monachium.
– Współpracując ze startupami, Microsoft stosuje bardzo indywidualne i zwinne podejście dopasowując ekspertów i know-how do konkretnego projektu. Wykorzystaliśmy otrzymane kredyty na dostęp do chmury Microsoft Azure do stworzenia prototypu w celu zbierania danych na temat ula we4bee dzięki usługom Internetu rzeczy Microsoft IoT- podsumowuje dr Leikam. Dodatkowo usługa Custom Vision AI umożliwiła opracowanie prototypu do wykrywania i liczenia roztoczy warrozy, groźnej choroby zagrażającej pszczołom w ulach.
– Oba systemy, jak również platforma edukacyjna, której rozwój chcielibyśmy kontynuować, udowodniły, że usługi Microsoft są niezbędne do udoskonalenia naszego systemu i osiągnięcia naszych długoterminowych celów – dodaje dr Leikam.
Założony cel krótkoterminowy to ułatwienie pracy pszczelarzy i lepsze zrozumienie zachowań owadów, ale w dłuższej perspektywie naukowcy chcą rozwijać technologię, przewidując trzęsienia ziemi czy inne klęski żywiołowe.
– Powszechnie udowodniono, że owady i inne zwierzęta zachowują się inaczej, zanim uderzą w nie klęski żywiołowe, a my musimy nauczyć się czytać te znaki najlepiej jak możemy. Przyszłość dla nas i dla pszczół jest z pewnością ekscytująca. Nie możemy się doczekać, aby zobaczyć, jak daleko dojdziemy.