Upowszechnienie się zakupów online oraz coraz łatwiejsze płatności bezgotówkowe sprzyjają zakładaniu dzieciom własnych kont bankowych. Z badania EY wynika, że 42 proc. nastolatków posiada imienne rachunki, zaś 5 proc. korzysta z kont i kart dorosłych. Jednak edukacja finansowa młodych ludzi nie powinna ograniczać się wyłącznie do budowania umiejętności rozporządzania pieniędzmi, ale także obejmować kwestie bezpieczeństwa środków i unikania ryzykownych zachowań w sieci.
Dlatego eksperci EY z zakresu cyberbezpieczeństwa przygotowali szereg rad dla użytkowników kont bankowych i płatności mobilnych, które pozwolą zminimalizować ryzyko wirtualnych ataków.
Założenie dziecku własnego konta bankowego to ważny krok na drodze jego finansowej edukacji. Dzięki temu w praktyce uczy się zarządzania swoimi środkami oraz zdobywa cenną umiejętność oszczędzania. Jest to również dowód na zaufanie ze strony rodziców. Z badania przeprowadzonego na zlecenie EY Polska wśród osób w wieku 10-17 lat wynika, że zdecydowanie częściej swoimi finansami zarządzają starsze nastolatki (14-17 lat). Imienny rachunek i kartę posiada 60 proc. z nich, podczas gdy tylko co czwarty ankietowany w wieku 10-13 lat korzysta z własnego konta.
– Taka różnica na korzyść starszych dzieci nie jest zaskoczeniem. Posiadanie konta osobistego i karty płatniczej niesie ze sobą ryzyko nie tylko pochopnych zakupów, ale także utraty części środków w wyniku działania złośliwego oprogramowania. Rodzice powinni przestrzec nastolatków, aby nie klikali w żadne podejrzane linki wysyłane smsem lub mailem, które mają przenieść ich do płatności online. Rolą dorosłych jest również kontrolowanie dokonywanych opłat za usługi. Wśród młodszych użytkowników internetu bardzo powszechne jest płacenie za cyfrową rozrywkę. Specjalny dodatek do gry lub wykupienie do niej dostępu może naprawdę sporo kosztować. Pułapką mogą okazać się także mikropłatności, które zamiast jednorazowej opłaty będą się wiązać z kilkumiesięcznym abonamentem – tłumaczy Piotr Ciepiela, Partner EY, Globalny Lider Bezpieczeństwa Architektury i Nowoczesnych Technologii.
Bezpieczne nawyki
Właściwe zabezpieczenie smartfona, który stanowi główne urządzenia do przeglądania internetu przez młodych ludzi, pomoże wzmocnić ochronę środków na koncie bankowym. Obecnie na urządzeniach mobilnych są dostępne zaawansowane funkcje zabezpieczające, takie jak ograniczenie dostępu do poszczególnych aplikacji czy folderów. Aby z nich skorzystać, należy wprowadzić specjalny PIN, który powinien być inny od tego zastosowanego do odblokowania telefonu, co zwiększy poziom ochrony. Dodatkowe zabezpieczenie można również zastosować wobec płatności telefonem – będzie ona aktywna dopiero po rozpoznaniu twarzy czy odcisku palca. Oprócz stosowania zaawansowanych funkcji nie należy zapominać o podstawowej zasadzie bezpieczeństwa, jaką jest regularna zmiana hasła do rachunku bankowego. Tymczasem większość młodych posiadaczy kont (65 proc.) w ogóle go nie aktualizuje, a niemal co piąty nastolatek (18 proc.) posiada jeden kod zabezpieczający do różnego typu usług – banku, profili w mediach społecznościowych czy e-maila.
– Każde hasło, nieważne jak długie i skomplikowane, może zostać poddane próbie deszyfryzacji. Im dłużej będzie przez nas stosowane, tym większe prawdopodobieństwo, że atak hakerski zakończy się sukcesem. Stosowanie w smartfonach dodatkowych zabezpieczeń biometrycznych skutecznie uniemożliwia cyberprzestępcom pozyskanie hasła czy PIN-u do konta bankowego. Młodzi użytkownicy bankowości lub ich opiekunowie powinni też pamiętać o ustawianiu dziennych limitów transakcji, co w przypadku wykradzenia danych do logowania pozwoli powstrzymać złodzieja przed wyprowadzeniem wszystkich środków z konta. Warto podkreślić, że dużą rolę w przeciwdziałaniu cyberprzestępczości odgrywają same banki, które przesyłają klientom powiadomienia o możliwych zagrożeniach, sposobach działania hakerów oraz podejrzanych transakcjach związanych z naszymi środkami – dodaje Jacek Walaszczyk, Senior Manager w Zespole Technology Consulting, EY Polska.
Oszustwa w sieci
Młodzi ludzi, biegle poruszający się w świecie wirtualnym, chętnie płacą bezgotówkowo – i to nie tylko z pomocą kart zbliżeniowych, ale również smartfonów czy urządzeń ubieralnych, np. zegarków. Choć płatności mobilne stają się coraz wygodniejsze, nie należy zapominać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Rodzice powinni zadbać o to, aby dostęp do mobilnych aplikacji bankowych był odpowiednio zabezpieczony. Przy ich instalowaniu należy się również upewnić, czy dana aplikacja na pewno należy do banku i jest pobierana z zaufanej strony.Poważnym zagrożeniem są maile podszywające się pod bankową korespondencję i kierujące do strony logowania imitującej stronę główną banku. W takich przypadkach należy zawsze sprawdzać, czy przed adresem witryny widnieje zamknięta kłódka oznaczająca bezpieczne połączenie i aktualny certyfikat SSL.
Próby wyłudzeń i oszustw w internecie nie są marginalnym zjawiskiem, co potwierdzają wyniki badania EY. Niemal co czwarty ankietowany (23 proc.) przyznał, że ktoś próbował oszukać go w internecie, przy czym częściej dotyczyło to starszych nastolatków. Takie doświadczenia miało 30 proc. osób w wieku 14-17 lat. Dodatkowo 6 proc. młodych ludzi padło ofiarą kradzieży w internecie (np. straciło pieniądze z banku lub wirtualne przedmioty), a 3 proc. nie potrafiło stwierdzić, czy takie zdarzenie miało miejsce.
Materiały edukacyjne dla rodziców
Na stronie ostrozniwsieci.pl rodzice i opiekunowie znajdą bezpłatne materiały w formie krótkich szkoleń wideo oraz broszur, które dotyczą bezpieczeństwa nastolatków w internecie. Korzystanie z nich nie wymaga żadnej dodatkowej rejestracji lub pozostawienia adresu mailowego. Wśród poruszanej tematyki bezpieczeństwa znajdują się takie wątki, jak sharenting (bezrefleksyjne i nadmierne upublicznianie wizerunku dzieci w sieci), scam (wyłudzenia finansowe ze strony osób poznanych w internecie), bezpieczeństwo urządzeń mobilnych czy korzystanie z mediów społecznościowych.
O badaniu
Badanie zostało przeprowadzone przez firmę Kantar Public w dniach 10-14 marca 2023 r. na ogólnopolskiej reprezentacyjnej próbie 585 osób w wieku 10-17 lat. Zastosowaną techniką badawczą były wywiady internetowe wspomagane komputerowo (CAWI).