Obecnie system edukacji przechodzi prawdziwą transformację cyfrową. Jednym z najczęściej wykorzystywanych i podstawowych narzędzi wspierających nauczanie jest jednolite i ustandaryzowane środowisko komunikacyjne i informatyczne, w którym wszyscy pracują na tych samych narzędziach w ramach jednego ekosystemu. Istotna jest również oparta na zaufaniu i partnerstwu współpraca z samorządem. Dobrą praktyką jest, gdy zdejmuje on ze szkoły odpowiedzialność za wybór narzędzi oraz
ich implementację i utrzymanie.
Dzięki temu dyrektorzy i nauczyciele mogą skupić się na samym procesie edukacyjnym.
Potrzeba transformacji edukacji szczególnie uwidoczniła się podczas drugiego półrocza, kiedy szkoły z dnia na dzień musiały zorganizować zdalne lekcje. Okazało się wtedy, że samorządy, które wprowadziły jednolitą platformę komunikacyjną dużo szybciej były w stanie przestawić się na tryb e-nauki. To pokazuje, jak ważna jest standaryzacja narzędzi. Podkreślają to również jednostki samorządowe oraz dyrektorzy szkół i nauczyciele. Idealny model zakłada, że wszyscy edukatorzy nie tylko w jednej szkole, ale także w całym mieście, gminie czy regionie będą mieli tak samo skonstruowany adres poczty elektronicznej, pod który zostanie podpięte jedno repozytorium danych i grupy klasowe odzwierciedlające strukturę szkoły. Nauczyciele powinni mieć dostęp do tych samych narzędzi w jednym bezpiecznym środowisku, które umożliwia efektywne prowadzenie zajęć. Takie warunki pozwalają im uczyć się od siebie korzystania z narzędzi cyfrowych, a jednocześnie ułatwiają im stały kontakt z uczniami.
Drugą kluczową kwestią dla udanej transformacji szkoły jest oparta na zaufaniu i partnerstwu współpraca z samorządem. Microsoft Edukacja dobrze identyfikuje potrzeby informatyczne szkół i ma doświadczenie z zakresu różnych projektów, zarówno lokalnych, jak i regionalnych. Dzięki temu jest w stanie doradzać w kwestii doboru usług oraz ich wdrożenia technicznego i szkoleniowego. Z kolei samorząd powinien zdejmować ze szkoły pewną odpowiedzialność – najpierw za wybór narzędzi, a następnie za ich implementację i utrzymanie. Dzięki temu dyrektorzy i nauczyciele mogą skupić się na samym procesie edukacyjnym. Rolą samorządów jest również wspieranie nauczycieli w procesie doskonalenia zawodowego w zakresie korzystania z narzędzi cyfrowych, a także wymiany najlepszych praktyk.
Poniżej prezentujemy przykłady udanych transformacji z wykorzystaniem technologii, które pokazują, jak kluczowe znaczenie dla cyfrowej edukacji ma jednolite, ustandaryzowane i bezpieczne środowisko cyfrowe w połączeniu ze wsparciem ze strony samorządów.
Warszawa: Jedno z największych edukacyjnych wdrożeń Office 365 Education w Europie
Warszawa postanowiła stworzyć jednolity ekosystem informatyczny dla całego środowiska oświatowego stolicy, wyposażając w konta ponad 200 tys. uczniów i prawie 30 tys. nauczycieli. Przygotowania do zamówienia nowej platformy trwały od 2018 roku. Z uwagi na skalę wdrożenia i budżet rzędu kilkunastu milionów złotych, decyzja musiała zostać zaakceptowana przez Radę Miasta. Wdrożenie poprzedzić musiało ukończenie budowy łączy światłowodowych do prawie wszystkich szkół oraz budowy lub modernizacji wewnętrznych sieci informatycznych w budynkach szkolnych.
Ostatecznie projekt Eduwarszawa.pl połączył usługę Microsoft Office 365 Education z e-dziennikiem (firmy Librus czy Vulcan), arkuszem organizacji pracy szkoły (Wolters Kluwer), systemami rekrutacji i innymi rozwiązaniami wykorzystywanymi przez nauczycieli i uczniów oraz pracowników administracji.
Narzędzia zostały już sprawdzone w praktyce. W tej chwili objętych projektem jest prawie 30 tys. nauczycieli i 100 tys. uczniów. Trudny okres w szkolnictwie doprowadził jednak do przyspieszenia realizacji działań w szkołach i pozwolił na zebranie wielu istotnych doświadczeń, które umożliwią bardziej efektywne i szybsze wdrażanie kolejnych placówek objętych programem. Pierwotnie ukończenie projektu planowane było do końca 2021 roku. Niewykluczone jednak, że do czerwca 2021 r. zostaną uruchomione wszystkie konta uczniowskie (230 tys.), a do końca roku platforma będzie dostępna we wszystkich jednostkach systemu oświaty, w tym w przedszkolach, placówkach pozaszkolnych, poradniach, bursach i jednostkach administracji oświatowej.
Realizacja projektu zapewni standaryzację usług oraz cyfrowe bezpieczeństwo użytkowników. Dodatkowo pozwoli na budowanie kompetencji nauczycieli oraz uczniów poprzez bezpłatne udostępnianie technologii do użytku prywatnego, a także zapewnienie cyfrowej przestrzeni do pracy stacjonarnej oraz w czasie prowadzenia zdalnych lekcji.
Gniezno: Pierwsza stolica Polski przeszła transformację we wszystkich placówkach edukacyjnych
Gniezno to jedno z tych polskich miast, które dokonały „cyfryzacji” we wszystkich placówkach edukacyjnych. Każda ze szkół na terenie miasta pracuje na rozwiązaniu Office 365 Education, wykorzystując narzędzia platformy zarówno w pracy dydaktycznej, jak i przy organizacji działania placówki. Prekursorem zmian w mieście był Michał Powałowski, wiceprezydent odpowiedzialny za edukację, który sprawuje tę funkcję od 2014 roku.
Władzom Gniezna od początku zależało na tym, aby nie tworzyć jednej szkoły modelowej, tylko zrealizować globalny program, który swoim zasięgiem obejmie wszystkie dziesięć szkół podstawowych. Szkoły miały zostać wyposażone w taką samą infrastrukturę i poruszać się w obrębie tego samego jednolitego środowiska, którym można zarządzać.
Pierwszym ważnym etapem była weryfikacja tego, czym dysponują szkoły w mieście, jaki sprzęt posiadają i jak wygląda infrastruktura w budynkach. W dalszych etapach grupa projektowa odpowiedzialna za realizację „Gnieźnieńskiej szkoły w chmurze” skupiła się na identyfikacji celów, które miały być realizowane w szkołach z chwilą pojawienia się nowej technologii. Po rozpisaniu tej koncepcji rozpoczął się etap poszukiwania technologii, która spełniałaby te oczekiwania oraz firmy, z pomocą której taki projekt można byłoby zrealizować. Założenia technologiczne projektu miały opierać się na prostej zasadzie: za utrzymanie infrastruktury odpowiedzialna ma być firma zewnętrzna. Takie podejście pozwala na zapewnienie przepustowości sieci, eliminuje problemy z połączeniami i wyłącza odpowiedzialność nauczycieli w przypadku problemów technicznych. Mając tego typu gwarancję, nauczyciel może się skupić wyłącznie na wykorzystaniu technologii w swoim procesie dydaktycznym.
Ważną rzeczą, która zmieniła funkcjonowanie szkół w Gnieźnie, była standaryzacja poczty elektronicznej w całym mieście. Dzisiaj każda szkoła ma swój indywidualny adres skonstruowany według tego samego wzorca – dla swoich uczniów, nauczycieli i pracowników administracji, np. sekretariat@sp12. gniezno.eu. Zmienia się tylko to, co znajduje się przed znakiem „@” oraz numer szkoły – pozostały układ pozostaje taki sam dla wszystkich placówek. Znając zatem imię i nazwisko nauczyciela oraz wiedząc, w jakiej szkole uczy, każdy może bez problemu skontaktować się z nim za pośrednictwem poczty elektronicznej. Ta funkcjonalność bardzo ułatwia pracę z grupą w szkole i pozwala szybciej tworzyć zespoły projektowe.
Miasto postawiło również na szkolenia, które pozwoliły nauczycielom poznać nowe środowisko i oswoić się z nim. Każdy z uczestników mógł wybrać szkolenie o tematyce, w której czuł się mniej pewnie, albo którą uznał za najbardziej potrzebną w swojej pracy.
Dzięki współpracy z Microsoft nauczyciele z gnieźnieńskich szkół otrzymali również możliwość korzystania z doświadczenia ekspertów, którzy wcześniej wdrażali podobne programy. To podejście i praca, jaką wykonał zespół, dały bardzo dobre rezultaty. Microsoft postanowił wyróżnić placówkę, przyznając jej tytuły Szkoły w Chmurze Microsoft oraz Microsoft Showcase School. Dziś pracownicy szkoły sami starają się przekazywać zgromadzone doświadczenie i umiejętności innym dyrektorom i nauczycielom w Polsce. W tym roku aż ośmiu nauczycieli gnieźnieńskich szkół zdobyło tytuł Microsoft Innovative Educator Expert.
Lublin: Lider zdalnego nauczania, czyli miasto inspiracji
Lublin to jedno z największych miast wschodniej Polski, uznawane za stolicę regionu. Znajduje się tu ponad 100 publicznych szkół podstawowych i ponadpodstawowych, które w czasie pandemii przeszły całkowicie na zdalną edukację. Władze miasta obecnie realizują duży projekt standaryzujący narzędzia pracy dla wszystkich jednostek oświatowych. Działania Urzędu Miasta mają na celu zdjęcie ze szkół obowiązku kontraktowania narzędzi służących do zdalnej nauki i administrowania systemami – tym w całości zajmuje się, w scentralizowany sposób, samorząd.
Proces wdrażana cyfrowych narzędzi do systemu nauczania w Lublinie rozpoczął się od zbudowania wzorcowej szkoły, wyposażonej w nowoczesne technologie, rozwiązania interaktywne oraz niezbędny sprzęt. To Szkoła Podstawowa nr 58 w Lublinie, która ma wyznaczać standard dla wszystkich placówek edukacyjnych w mieście.
Aby przygotować nauczycieli do nowych warunków, wspólnie z firmą Microsoft zorganizowano cykl webinariów, podczas których trener Microsoft prezentował poszczególne aplikacje Office 365 Education i ich możliwości. Według statystyk, w wykładzie na żywo średnio uczestniczyło od 2,5 do 3,5 tysiąca nauczycieli – w zależności od prezentowanego narzędzia, a nauczyciele wciąż korzystają z tych nagrań.
Okres pandemii wymusił przyspieszenie działań związanych z rozwiązaniami chmurowymi – w samym tylko kwietniu 2020 roku wdrożono wszystkie rozwiązania planowane na okres dwóch lat. Dzięki współpracy z Microsoft utworzono 56 tysięcy kont dla użytkowników edukacyjnych, a także przeprowadzono cykl webinarów dla wszystkich dyrektorów i nauczycieli z platformy Office 365 Education. Zmiany wymuszone sytuacją w kraju i na świecie miały charakter doraźny, jednak już wiadomo, że zostaną na stałe wpisane w strategię rozwoju edukacji w mieście. Obecnie samorząd pracuje nad przeniesieniem wszystkich treści edukacyjnych do chmury.
Pokrzywnica: Mała gmina o wielkich ambicjach, również tych technologicznych
Gmina Pokrzywnica leży niecałe 60 km na północ od Warszawy. Choć zamieszkuje ją tylko 5 tys. mieszkańców, to jest jedną z najnowocześniejszych gmin w całej Polsce.
Samorząd Pokrzywnicy już w 2016 roku zakupił dla szkół pełny pakiet Office 365 Education. Ta decyzja okazała się bardzo opłacalna w obliczu przejścia na naukę zdalną w 2020 roku. Wszyscy uczniowie mają stały dostęp do konta w systemie. Dzięki środkom unijnym każdy uczeń na lekcji informatyki ma dostęp do laptopa. Sprzęt otrzymali także nauczyciele. W tym roku pedagodzy zostali zobowiązani, by nie korzystać już z pendrive’ów w kontaktach z uczniami, cała komunikacja odbywa się zatem online.
Usługa Office 365 Education wraz z tworzącymi ją aplikacjami w znaczący sposób wspiera funkcje menedżerskie dyrektora szkoły. Do przydatnych funkcji tej usługi zalicza się przede wszystkim praca na jednej platformie, która pozwala zapewnić porządek i bezpieczeństwo. Platforma Office 365 Education umożliwia wysyłanie zarządzeń dyrektora, nowych regulaminów i procedur, aneksów do oceniania wewnątrzszkolnego (np. dotyczących zdalnego nauczania) do uczniów i rodziców. Ci z kolei mogą potwierdzić zapoznanie się z treścią. Dzięki narzędziom dyrektor może również zorganizować zdalną radę pedagogiczną.
Co więcej, narzędzia platformy Office 365 Education wykorzystywane są w celu wspierania rozwoju nauczycieli. Odbywa się to poprzez dystrybucję materiałów edukacyjnych i metodycznych za pośrednictwem poczty elektronicznej oraz zamieszczanie ich w bibliotece dokumentów w witrynie zespołu. Dyrektor tworzy również formularze interaktywne, w których nauczyciele mogą publikować swoje treści i opinie
Jednolita platforma i najwyższe standardy bezpieczeństwa
Jak wynika z powyższych przykładów, stosowanie jednolitej platformy w szkole, gminie czy regionie ma kluczowe znaczenie dla sukcesu transformacji cyfrowej w edukacji. Ustandaryzowanie środowiska, które stanowi podstawę nie tylko nauczania, ale i współpracy oraz komunikacji w ramach struktur szkolnych umożliwia efektywną pracę bez zakłóceń technicznych. Istotnym czynnikiem prowadzącym do sukcesu cyfrowej edukacji jest również kwestia bezpieczeństwa wybranej platformy. Szkoła w chmurze to nie tylko ogromne możliwości, ale i wielka odpowiedzialność za wrażliwe dane uczniów i nauczycieli. Office 365 Education posiada wbudowane funkcje, inteligentne usługi i najwyższe standardy bezpieczeństwa, ochrony prywatności, a także zgodności z przepisami i wymogami, dzięki którym edukatorzy mają pewność, że ich środowisko pracy jest bezpieczne.