Blockchain to już nie moda, ale przemyślane rozwiązanie, które wspiera sektor publiczny. Trwa już druga edycja, organizowanej przez NASK, warszawskiej konferencji „Państwo blockchain”. Eksperci rozmawiają o doświadczeniach w projektach pilotażowych, próbach wdrożeń i o tym które zastosowania blockchainu się sprawdzają.
Jednym z głównych wątków, który poruszają eksperci, jest podejście do nowych technologii w regulacjach rynków finansowych państw europejskich, a także samej Unii Europejskiej. To ważna dyskusja, bo potencjalne wdrożenia blockchainu są uwarunkowane trendami regulacyjnymi w transformacji cyfrowej.
– Korzyści z wprowadzenia w UE nowego pakietu regulacji finansowych (m.in. pod hasłem MiCA) są niewątpliwe. To jednak nie oznacza, że mamy nie zadawać pytań o alternatywne scenariusze rynkowe. Unijne uregulowania dla rynków i usług cyfrowych będą punktem wyjścia do dyskusji o tym, jak kształtują się koncepcje tożsamości cyfrowej, w tym tożsamości suwerennej, a także portfeli tożsamości cyfrowej. Jednocześnie musimy też zastanowić się nad rodzącymi się kolejnymi wyzwaniami w sprawach cyberbezpieczeństwa. Chodzi o to, że blockchain już teraz może wspierać systemy cyberbezpieczeństwa, ale jednocześnie warto na nowo przyjrzeć się bezpieczeństwu tej technologii i sprawdzić czy nie tworzą się w niej luki – mówi jeden z prelegentów Piotr Rutkowski ekspert NASK ds. blockchain i rozwoju technologii cyfrowych, doradca w Ministerstwie Cyfryzacji i wiceprzewodniczący zgromadzenia ogólnego Europeum.
Podczas konferencji rozmowy dotyczą także tematu zastosowania stablecoinów (kryptowaluty, która charakteryzuje się stałą ceną powiązaną z aktywami rezerwowymi, takimi jak waluty fiat lub złoto) w rozliczeniach międzybankowych i gromadzenia rezerw w kryptowalutach przez banki centralne. Jest też dyskusja na temat sytuacji i kondycji amerykańskiego rynku pod rządami nowej administracji prezydenckiej, a także o otwartości rynków wschodniej Azji na startupy technologiczne.
Blockchain przestaje być traktowany jako rewolucja sama w sobie – staje się narzędziem: praktycznym, wdrażanym tam, gdzie zwiększa zaufanie, przejrzystość i rozliczalność. Ta technologia może wspierać pa2ństwo – nie jako moda, lecz jako przemyślane rozwiązanie. Okazuje się przydatna np. w planowaniu systemów sztucznej inteligencji.
Czym jest blockchain?
Blockchain to technologia umożliwiająca przechowywanie danych w sposób bezpieczny i przejrzysty. Można go porównać do księgi rachunkowej, w której zapisywane są wszystkie transakcje – w postaci bloków. Księga ta jest dostępna dla wszystkich uczestników sieci, a każdy nowy blok jest zatwierdzany przez wielu uczestników (tzw. węzły), zanim zostanie dodany do łańcucha (chain). W ten sposób powstaje niezmienny łańcuch bloków, który zapewnia bezpieczeństwo i wiarygodność zapisanych danych. Każdy blok w łańcuchu jest zabezpieczony kryptograficznie. Oznacza to, że dane są zaszyfrowane i trudne do zmiany bez zgody większości uczestników sieci.
Blockchain od lat sprawdza się na rynku kryptowalut. Jest używany do przeprowadzania bezpiecznych transakcji finansowych bez potrzeby pośredników, takich jak banki. Jednak to nie wszystkie potencjalne zastosowania. Technologia blockchain może np. pomóc w zarządzaniu cyfrową tożsamością i tworzeniu cyfrowych identyfikatorów, które są trudne do podrobienia i łatwe do weryfikacji.
EBSI, tożsamość cyfrowa, suwerenna i portfel tożsamośći cyfrowej
Konferencja jest też okazją do dyskusji o EBSI – Europejskiej Infrastrukturze Usługi Blockchain, która w Polsce rozwija się dzięki NASK. Instytut jest operatorem pierwszego w Polsce węzła, który tworzy tę sieć.
EBSI ułatwia współpracę między organizacjami i krajami na poziomie europejskim, a dzięki wykorzystaniu technologii blockchain zapewnia najwyższe standardy ochrony danych i integralności systemów. W szczególności w kontekście usług identyfikacji i tożsamości suwerennej, weryfikowalnych poświadczeń oraz szeroko pojętego cyberbezpieczeństwa. I to właśnie o tych aspektach dyskutują uczestnicy konferencji.
Warto uzupełnić, że tożsamość cyfrowa, tożsamość suwerenna oraz portfele tożsamości cyfrowej to pojęcia związane z tym, jak identyfikujemy się i zarządzamy swoimi danymi w środowisku cyfrowym.
Tożsamość cyfrowa (digital identity)
To zbiór informacji, które jednoznacznie identyfikują osobę (lub organizację) w świecie cyfrowym. Może to obejmować: dane osobowe (np. imię, nazwisko, PESEL), dane logowania (login, hasło, e-mail), identyfikatory biometryczne (odcisk palca, rozpoznawanie twarzy), historię aktywności online (np. logowania, zakupy, preferencje).
Tożsamość suwerenna (self-sovereign identity – SSI)
To model tożsamości cyfrowej, w którym użytkownik ma pełną kontrolę nad swoimi danymi – decyduje, komu je udostępnia, co udostępnia i kiedy. W klasycznych systemach (np. konta Google, Facebooka) dane są przechowywane i zarządzane przez firmę. W SSI dane są zdecentralizowane i użytkownik przechowuje je sam (np. w cyfrowym portfelu) i udostępnia tylko to, co jest potrzebne – np. potwierdzenie wieku, bez ujawniania daty urodzenia.
Portfel tożsamości cyfrowej (digital identity wallet)
To aplikacja (np. na telefon), w której przechowywane są dane tożsamości cyfrowej użytkownika, takie jak: dokumenty cyfrowe (dowód osobisty, prawo jazdy), certyfikaty (np. ukończenia studiów), dane zdrowotne, podatkowe, inne uprawnienia (np. karta ubezpieczenia zdrowotnego, legitymacja studencka). Portfel taki umożliwia zarządzanie tożsamością w bezpieczny, prywatny i łatwy sposób – użytkownik może potwierdzić swoją tożsamość lub konkretne dane bez potrzeby ujawniania wszystkiego.
Między hype’em a użytecznością
Konferencja „Państwo blockchain” to rzeczowa debata o zastosowaniach tej technologii, które działają. Blockchain przestaje być traktowany jako magiczne słowo – staje się narzędziem wspierającym nowoczesną administrację, infrastrukturę finansową oraz cyberbezpieczeństwo.
Wydarzenie staje się istotnym forum wymiany myśli dla decydentów, ekspertów technologicznych, regulatorów i praktyków. Wspólnie poszukują oni odpowiedzi na pytanie, jak blockchain może nie tylko usprawniać procesy finansowe, ale też realnie wspierać fundamenty zaufania publicznego.
To druga edycja konferencji, która po raz pierwszy była organizowana w 2023 roku. Wówczas eksperci dyskutowali o problematyce zastosowań technologii blockchain w szeroko rozumianym sektorze publicznym. Rozmawiali o projektach i oczekiwanej lub wymaganej interwencji państwa w obszarze legislacji, regulacji czy polityki. Tegoroczna edycja jest okazją do wymiany doświadczeń i wniosków jak udało się wdrożyć ustalenia z poprzedniego spotkania oraz które z nich są trafnymi rozwiązaniami.