Prawie połowa instytucji edukacyjnych została w ostatnim roku zaatakowana przez ransomware – wynika z badania firmy Sophos. Placówki oświatowe ponoszą najwyższe ze wszystkich branży koszty zniwelowania skutków ataku, średnio to aż 2,73 mln dolarów. Aż 35% decyduje się na zapłacenie przestępcom okupu, jednak tylko co dziesiąta odzyskuje wszystkie dane. Największe problemy stanowi przestarzała infrastruktura IT oraz braki kadrowe.
Zdalne nauczanie okazją dla cyberprzestępców
Rok 2020 był trudny dla instytucji edukacyjnych – aż 44% z nich doświadczyło ataku ransomware, co stanowi największy odsetek spośród wszystkich branż. Szybkie przejście na zdalny tryb nauczania przyniosło zespołom IT z placówek oświatowych dodatkowe wyzwania: musiały zabezpieczyć nowe platformy i urządzenia, a także zapewnić szkolenia. Prawie trzy czwarte wskazuje, że w ubiegłym roku wzrosło obciążenie pracą związaną z cyberbezpieczeństwem. Prawie dwie trzecie (65%) stwierdziło zaś, że wydłużył się czas ich reakcji.
– Branża edukacyjna od dawna jest atrakcyjnym celem dla przestępców. Należące do niej placówki dysponują wrażliwymi danymi, a jednocześnie często brakuje w nich odpowiedniej infrastruktury IT, specjalistów i budżetu – komentuje Grzegorz Nocoń, inżynier systemowy w firmie Sophos. – Zespoły IT muszą zabezpieczać przestarzałe systemy, dysponując przy tym ograniczonymi narzędziami i zasobami. Pandemia przyniosła dodatkowe wyzwania: brakowało czasu na zaplanowanie strategii bezpieczeństwa czy wybór nowych rozwiązań. Ryzyko ataków dodatkowo zwiększa niska świadomość zagrożeń wśród użytkowników szkolnych systemów.
Placówki oświatowe za ataki płacą najwięcej
Aby odzyskać zaszyfrowane dane, 35% instytucji zapłaciło okup – średnio 112 tys. dolarów. Większą skłonność do płacenia przestępcom wykazały jedynie branża energetyki i usług komunalnych oraz samorządy lokalne. Tylko co dziesiąta placówka edukacyjna po spełnieniu żądań atakujących odzyskała wszystkie informacje. Co trzecia odzyskała połowę lub mniej danych.
Jak wynika z badania Sophos, oświata ponosi największe straty z powodu ransomware’u. Średnio to aż 2,73 mln dolarów, o połowę więcej niż światowa średnia. Na tę kwotę składają się koszty zapłacenia okupu, ale też odzyskania danych, załatania luk w zabezpieczeniach i usuwania skutków ataku. Wysokie straty mogą wynikać w dużej mierze z przestarzałej i rozproszonej infrastruktury IT. Po ataku instytucje często muszą odbudowywać i zabezpieczać swoje systemy od podstaw.
– Presja zapłacenia okupu wynika z konieczności zapewnienia ciągłości działalności. Cyberatak uniemożliwia dostęp do systemów i prowadzenie zajęć, dlatego w tej sytuacji kluczowy jest szybki powrót do normalnego funkcjonowania. Trzeba jednak pamiętać, że zapłacenie przestępcom nie gwarantuje odzyskania zaszyfrowanych informacji – ostrzega Grzegorz Nocoń.
Szkoły nieprzygotowane na ataki
33% placówek edukacyjnych nie doświadczyło ataku ransomware w ubiegłym roku, ale obawia się, że nastąpi to w przyszłości, zaś 22% uważa, że nie zostaną zaatakowane. Aż 6 na 10 respondentów, którzy nie spodziewają się ataku, polega przy tym na rozwiązaniach, które nie chronią przed ransomware.
– Najlepszym sposobem na powstrzymanie cyberataku i uniknięcie związanych z tym kosztów jest przygotowanie się na niego. Dlatego każda placówka i instytucja powinna przyjąć, że stanie się celem przestępców. W minimalizowaniu skutków ransomware’u ważny jest plan reagowania na incydenty oraz posiadanie kopii zapasowych. Kluczowe znaczenie ma też utrzymanie przestępców z dala od środowiska IT. Instytucje, które nie mają odpowiedniej wiedzy czy specjalistów, mogą skorzystać z pomocy zewnętrznych ekspertów „polujących” na zagrożenia. Nie należy też zapominać o potrzebie zwiększania świadomości zagrożeń wśród kadry i uczniów – radzi Grzegorz Nocoń.
O badaniu
Badanie Sophos „State of Ransomware in Education 2021” przeprowadzono w styczniu i lutym 2021 roku, na próbie 5,4 tys. menedżerów z obszaru IT, w tym 499 z branży edukacyjnej. Respondentów wybrano z 30 krajów w Europie (w tym także w Polsce), Ameryce Północnej i Południowej, Azji-Pacyfiku i Azji Środkowej, na Bliskim Wschodzie i w Afryce.