Wśród kilkudziesięciu znanych i renomowanych programów antywirusowych tylko kilka aplikacji w wersji bezpłatnej jest w stanie zbliżyć się swoimi możliwościami do płatnych odpowiedników oraz konkurować z najpopularniejszymi na świecie rozwiązaniami do protekcji komputerów domowych. Jednak który z nich wybrać i na co zwracać szczególną uwagę podczas dostosowywania ochrony do własnych preferencji?
Od tego, czy bezpłatny program antywirusowy będzie w stanie skutecznie konkurować z płatnymi aplikacjami zależy wiele czynników. Zanim jednak do nich przejdziemy, trzeba wyjaśnić (szczególnie osobom o mniejszej wiedzy technicznej), jakie są różnice w poszczególnych wersjach programów antywirusowych.
W branży bezpieczeństwa rozróżnia się ich kilka typów:
1. Antywirusy bezpłatne. Jak sama nazwa wskazuje są one zazwyczaj tworzone na rynek użytkowników indywidualnych. Nie zawierają wielu najważniejszych funkcjonalności, które dostępne są w wersjach premium tego samego producenta i zazwyczaj nie umożliwiają ubieganie się o pomoc techniczną tradycyjnymi kanałami (mail, telefon). W przypadku problemów z instalacją, infekcją systemu operacyjnego lub z aktywacją, klient pozostawiony jest samemu sobie, a pomocy może szukać jedynie wśród społeczności. Zadaniem takich programów jest chronić system operacyjny z wykorzystaniem tylko podstawowych technik zabezpieczających, które nie są w stanie konkurować z całą gammą różnych funkcjonalności w płatnych odpowiednikach darmowego oprogramowania
2. Programy typu “Antivirus”. Komercyjne antywirusy typu “Antivirus” zawierają więcej opcji niż bezpłatny odpowiednik tego samego producenta. Jednak oprócz dodatkowych mechanizmów wpływających na poprawę ochrony, użytkownik najczęściej uzyskuje wsparcie techniczne producenta, które często już na etapie instalacji okazuje się bardzo pomocne (kwestie problemów z usunięciem poprzedniego programu i instalacją nowego).
3. Pakiety typu “Internet Security”. To najpopularniejsze wersje programów antywirusowych, które gwarantują zachowanie równowagi pomiędzy ceną a jakością ochrony. Pakiety te zazwyczaj posiadają kilka niezwykle ważnych mechanizmów:
- Skaner stron internetowych, który w kontekście ochrony przed złośliwą zawartością, ale także przed atakami typu phishing jest bardzo istotny.
- Ochronę bankowości, która występuje pod różnymi postaciami: jako bezpieczna przeglądarka uruchamiana w wirtualnym środowisku lub jako mechanizm kontroli sieciowej, który blokuje wszystkie inne połączenia poza tym jednym —ustanowionym z Bankiem.
- Antyspam to bardzo ważny element łańcucha bezpieczeństwa ze względu na ilość spamu wysyłanego do użytkowników z Polski. Potrafi blokować spam na podstawie adresu IP serwera, z których została wysłana wiadomość, analizować pod kątem bezpieczeństwa zawarte hiperłącza oraz załączniki. Bardziej zaawansowane moduły anty-spamowe są w stanie z dużym prawdopodobieństwem rozpoznać spam na podstawie analizy słów kluczowych, a nawet załączonych zdjęć.
- Firewall, dzięki któremu możliwe jest blokowanie połączeń internetowych dla nieznanych lub niebezpiecznych aplikacji w systemie operacyjnym.
- Kontrolę rodzicielską jako mechanizm dedykowany rodzicom oraz opiekunom. Dzięki niemu możliwe jest blokowanie treści internetowych nieodpowiednich dla dziecka.
- Skaner podatności — jeden z ważniejszych składników współczesnych antywirusów. Regularne aktualizacje systemu oraz aplikacji trzecich zapobiega większości ataków na nieaktualne oprogramowanie lub wtyczki zainstalowane w przeglądarce.
- Optymalizator systemu to funkcjonalność zaimplementowana w wielu antywirusach. Pozwala na dbanie o system operacyjny nie tylko w kontekście ochrony, dla także wydajności oczyszczając dysk ze zbędnych plików tymczasowych.
- Ochronę prywatności, która blokuje śledzące strony internetowe oraz czyści przechowywaną przez przeglądarkę treść umożliwiającą identyfikowanie użytkownika.
- I wiele więcej modułów, np.: skaner podatności sieci Wi-Fi, moduł kopii zapasowej, płyt ratunkowych, niszczarki plików, menadżer procesów.
Odpowiedzi na pytanie, czy wybrać oprogramowanie premium lub bezpłatne należy szukać nie tyle w samej ochronie, co w dodatkowych funkcjonalnościach.
Wybór programu antywirusowego powinien zależeć w dużej mierze od własnych preferencji. Warto je wcześniej spisać na zwykłej kartce papieru i dokonać analizy biorąc pod uwagę funkcjonalności, które są niezbędne.
Jeśli oprogramowanie antywirusowe stosujemy w małej firmę i dodatkowo często zlecamy przelewy internetowe, korzystamy z klienta poczty oraz tworzymy i otwieramy dokumenty w pakiecie Office, warto rozglądać się za programami typu “Internet Security”. Te pakiety zabezpieczające chronią pracownika przed szerokim zakresem ataków i wirusów (poczta, bankowość internetowa, wirusy makro w dokumentach Office). W przypadku użytkowników domowych preferencje nie będą znacząco odbiegać od małych firm. Tak samo każdy z nas korzysta się z bankowości internetowej, otwiera załączniki oraz przegląda strony internetowe. W dodatku nie bez znaczenia jest liczba urządzeń, które chcemy chronić w ramach jednego gospodarstwa domowego. Już niemal każdy producent dostarcza oprogramowanie na licencji multi-device pozwalając chronić kilka urządzeń w ramach jednego klucza.