W dobie przemian technologicznych energetyka nie pozostaje w tyle. Cyfryzacja, inteligentne sieci elektroenergetyczne (smart grids) oraz nowe role i usługi na rynku energetycznym są kluczowymi elementami transformacji tego sektora. Za toczącymi się zmianami muszą także podążać operatorzy systemów dystrybucyjnych.
Rozwój to inwestycje
Infrastruktura elektroenergetyczna jest już od lat w procesie rozwoju, szczególnie w obszarze sieci średniego i niskiego napięcia. Jest to m.in. proces wprowadzania do niej inteligentnych rozwiązań. Dzięki temu możliwa jest obserwacja większej liczby parametrów w czasie rzeczywistym, dołączanie rozproszonych źródeł (jak turbiny wiatrowe, instalacje fotowoltaiczne czy biogazownie) i magazynów energii, a także automatyzacja sieci. Widać to na przykładzie stołecznego operatora systemu dystrybucyjnego, który co roku zwiększa nakłady na inwestycje sieciowe. W 2024 roku Stoen Operator położył szczególny nacisk na inicjatywy związane z rozbudową sieci oraz budową nowych, strategicznych obiektów infrastruktury sieciowej. Spółka działa także intensywnie w obszarze dalszej cyfryzacji i wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Na realizację planów inwestycyjnych w ubiegłym roku operator przeznaczył rekordową kwotę około 650 mln zł.
– Naszym zadaniem jako operatora systemu dystrybucyjnego jest zapewnianie ciągłych, stabilnych dostaw energii i zagwarantowanie bezpieczeństwa energetycznego odbiorcom. Dzięki technologiom smart i cyfryzacji jesteśmy w stanie lepiej zarządzać naszą infrastrukturą i z powodzeniem wypełniać to zadanie. Pozwalają nam również optymalnie wykorzystać nakłady inwestycyjne, które są kierowane tam, gdzie inwestycje w sieć przyniosą najlepsze efekty zarówno techniczne, jak i ekonomiczne – mówi Maciej Paśniewski, szef działu odpowiedzialnego za standardy i jakość sieci w Stoen Operator.
Systemowa smartyfikacja
Dobór elementów infrastruktury do smartyfikacji to często efekt szeregu różnych działań. W spółce warszawskiego operatora składają się na nie między innymi pilotażowe projekty badawczo-rozwojowe, w trakcie których testuje się innowacyjne rozwiązania. Jeżeli są one korzystne, spółka wdraża je na szerszą skalę.
Jak zauważa Maciej Paśniewski, duże znaczenie ma również optymalne wykorzystanie przepustowości sieci oraz jej zwiększanie tam, gdzie jest to najbardziej potrzebne. Oprócz tradycyjnej rozbudowy jest to możliwe właśnie dzięki zastosowaniu inteligentnych rozwiązań.
– Korzystamy również z potencjału Grupy E.ON, jednego z największych koncernów energetycznych w Europie. Jesteśmy jej częścią i możemy bazować na doświadczeniach kilkunastu operatorów oraz globalnej strategii dostosowanej do zmieniającego się rynku. Taka sytuacja pozwala nam systemowo podchodzić do budowy inteligentnych sieci i wdrażania innowacji – mówi.
Standaryzacja i cyfryzacja strategicznymi kierunkami
Przemiany zachodzące w energetyce są nieustanne, a ich tempo przyśpiesza. Dlatego wprowadzenie coraz nowocześniejszych rozwiązań z obszaru cyfryzacji jest procesem niezbędnym, by sprostać potrzebom rynku i klientów.
Jak zauważa ekspert Stoen Operator, wzrasta rola prosumentów, a zapotrzebowanie na energię elektryczną zmienia się dużo bardziej niż do tej pory.
– Jako OSD musimy dostosować się do nowych realiów. Dlatego rozwijamy systemy informatyczne i budujemy infrastrukturę sieciową. W perspektywie długoterminowej musimy zapewnić skalowalność rozwiązań i możliwość łatwego zastąpienia technologii. Kluczem do tego są standaryzacja i cyfryzacja – dodaje.
Stoen Operator wprowadza standaryzację na różnych poziomach. Przykładem takiego działania jest m.in. ujednolicenie sposobu budowy inteligentnych stacji w całej Grupie E.ON – zgodnie ze standardem kryjącym się pod nazwą „DigiONS”. Takie podejście pozwala spółce np. budować modułowe stacje smart, w których montuje łatwo wymienialne komponenty od różnych dostawców. Tego typu obiekty uruchamia się w prostszy sposób, nie są potrzebne indywidualne i skomplikowane projekty, a ewentualna wymiana urządzeń jest znacznie prostsza i szybsza. To przykład wdrażania smartyfikacji na niespotykaną dotąd skalę.
Łatwiejsza praca w terenie
Pracownicy terenowi stanowią istotny filar operatorów systemów dystrybucyjnych. Codziennie realizują setki działań sieciowych po to, by funkcjonowały one niezawodnie, a ponad milion odbiorców przyłączonych do warszawskiej sieci mogło np. naładować smartfon, prowadzić wideokonferencję czy obejrzeć ulubiony serial.
Tak, jak zmienia się stopień cyfryzacji w naszych domach czy biurach, tak i rozwój inteligentnych sieci oraz cyfryzacja mają wpływ także na pracę w terenie. Obejmuje to nie tylko używanie mobilnych cyfrowych narzędzi i dostęp do informacji, ale także o zdobywanie wiedzy z nowych obszarów i rozwijanie kolejnych umiejętności.
– Sektor energetyczny korzysta coraz bardziej ze zdobyczy elektroniki i informatyki. Wyższy stopień cyfryzacji i automatyzacji oznacza dziesiątki czy setki tysięcy dodatkowych urządzeń, które trzeba też nadzorować i utrzymywać, a do tego potrzebne są specjalne kompetencje. Pewnie jeszcze kilka lat temu niewielu monterów myślało, że dzisiaj jednym z zadań, jakie mogą realizować w terenie, będą pilotowanie drona i wykonywanie skaningu laserowego infrastruktury – wskazuje Maciej Paśniewski. I dodaje – Moim zdaniem zmiana charakteru sieci na inteligentną sprawi, że powstaną nowe ciekawe stanowiska także w terenie, co może być atrakcyjne dla przyszłych pokoleń energetyków.