W ciągu ostatnich 25 lat pojęcie prywatności ulegało wielu przemianom i jego ewolucja nie jest moim zdaniem procesem zamkniętym. Oczywiście, ta kwestia nie była łatwiejsza w zrozumieniu, kiedy Internet nie odgrywał tak istotnej roli w każdym aspekcie naszego życia, stając się ośrodkiem pracy, edukacji czy wymiany zdjęć i informacji na nasz temat. Wystarczy spojrzeć na kanały w mediach społecznościowych – ile profili podaje swoje informacje o stanie cywilnym, przyjaźniach czy domowych pupilach.
Co więcej, profile to także źródło informacji o sympatiach politycznych, wybieranych markach i logotypach, ulubionych drużynach sportowych, postaciach telewizyjnych, czytanych książkach etc. Użytkownicy częściej prezentują się w sieci pokazując to, czym żyją, niż prezentując własną twarz.
Ciężko im się dziwić. Zdjęcia i wizerunek – jako własność ta „najbardziej” prywatna mogą zostać wykorzystane do kradzieży tożsamości, włamania się do kont, oszustw, czy zwykłej złośliwości. Z drugiej strony, postępujący rozwój sztucznej inteligencji (AI) przynosi innowacje w zakresie technologii, takich jak właśnie rozpoznawanie twarzy, które stanowią wielką obietnicę poprawy naszego życia, także w zakresie ochrony prywatności. Wiele z nich jest już dziś w użyciu.
Irlandzkie lotniska w Dublinie i Shannon stały się pierwszymi obiektami tego typu w Europie, które zastosowały technologię rozpoznawania twarzy w celu weryfikacji tożsamości pasażerów, aby przyspieszyć i ułatwić wstępną odprawę celną w podróży do USA. Wkrótce może się okazać, że podróżujący nie będą potrzebowali nawet dokumentów – niektórzy eksperci już spekulują, że twarze zastąpią paszporty.
Pracownicy jednej z instytucji finansowych w Finlandii prowadzą pilotaż programu umożliwiającego dokonywanie płatności poprzez rozpoznawanie twarzy. Wkrótce klienci nie będą potrzebowali karty kredytowej, smartfona lub gotówki, aby kupić rzeczy. To twarz będzie walutą, a kolejki do kas przejdą do historii.
Policja zawsze pracuje nad identyfikacją podejrzanych, więc rozpoznawanie twarzy i walka z przestępczością idą w parze. W 2018 roku w Irlandii władze używały oprogramowania do obrazowania twarzy w celu rozwiązania 28 przypadków fałszowania tożsamości. Inwestycja w system zwróciła się z nawiązką, ponieważ wartość oszustw wykrytych od czasu jego zastosowania wynosi ponad 4 mln EUR. W zeszłym roku holenderska policja zastosowała system rozpoznawania twarzy w celu identyfikacji 93 podejrzanych w różnych przestępstwach.
Dwie strony medalu
Nie wszystko jednak okazuje się tak pozytywne. Zwolennicy prywatności obawiają się, że technologia rozpoznawania twarzy może być wykorzystywana do ogólnego nadzoru i śledzenia każdego ruchu obywateli. Dla przykładu Belgia zakazała stosowania prywatnych systemów nadzoru twarzy z powodu powyższych obaw.
Uczciwe jest wobec tego pytanie: jaką rolę chcemy, aby ten rodzaj technologii odgrywał w codziennym życiu każdego społeczeństwa?
Uważam, że prywatność jest podstawowym prawem człowieka. Ponieważ coraz więcej obszarów nie tylko naszego życia, ale także i przedsiębiorstw przenosi się do sieci, ochrona tego prawa staje się coraz ważniejsza i bardziej wymagająca niż kiedykolwiek. Z biznesowego punktu widzenia, prywatność jest podstawą zaufania, a użytkownicy chcą korzystać wyłącznie z technologii, którym ufają. Dostawcy technologii ponoszą ogromną odpowiedzialność i są poważnie zaangażowani w ochronę prywatności gromadzonych przez nich danych osobowych oraz danych, którymi zarządzają dla swoich klientów.
Oczywiście nie jest to tylko wysiłek, który musi wnieść branża technologiczna. Istotne jest także przemyślane podejście do rządowych regulacji dotyczących technologii rozpoznawania twarzy. Łatwo wyobrazić sobie potencjał nadużyć, jeżeli władze publiczne będą opierały na wadliwym lub stronniczym podejściu w trakcie dochodzeń w sprawie przestępstw na tym polu. Większość z nas oczekuje pewnego poziomu prywatności nawet w sferze publicznej. Czy rząd powinien mieć możliwość monitorowania wieców politycznych lub innych wydarzeń publicznych? Czy firmy powinny używać wyłącznie rozpoznawania twarzy, aby podejmować decyzje dotyczące kredytu lub zdolności do zdobycia pracy?
Scenariusze te podnoszą ważne kwestie dotyczące prywatności, wolności słowa, wolności zrzeszania się, a nawet życia. Jako społeczeństwo musimy współpracować w sposób przemyślany, aby znaleźć właściwą równowagę w odpowiedziach.
Już teraz rządy wielu krajów zmagają się z tymi kwestiami. Wraz z przyjęciem ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO) w 2016 r. w UE i kalifornijskiej ustawy o ochronie prywatności konsumentów (CCPA) na początku 2018 roku, jasne jest, że ludzie poważnie patrzą na prywatność i odpowiedzialność za swoje dane. W Microsoft jesteśmy zaangażowani w RODO, kwestie prywatności i zapewnienie klientom kontroli nad własnymi danymi. Zgodność z regulacjami jest głęboko zakorzeniona w naszej kulturze; w całej firmie mieliśmy ponad 1600 inżynierów pracujących nad projektami i rozwiązaniami z obszaru RODO. Dotychczasowe ulepszenia w naszych produktach i usługach napawają nas optymizmem, ale praca w tym zakresie nigdy nie zostanie wykonana, ponieważ przepisy i ich interpretacje będą się prawdopodobnie stale zmieniać.
Technologia rozpoznawania twarzy nie jest idealna. Pozy, postawy, mimika twarzy, oświetlenie, ekspozycja i inne kwestie związane z jakością obrazu mogą nadal oszukiwać maszyny, ale prowadzone są aktywne badania i codziennie w tych dziedzinach czynione są postępy. W miarę, jak prace nad technologią trwają, w Microsoft uważamy, że możemy chronić ludzi poprzez przestrzeganie sześciu zasad: uczciwości, niezawodności i bezpieczeństwa, prywatności, integracji, przejrzystości i odpowiedzialności.
Przestrzeganie tych zasad pomoże zbudować zaufanie klientów i partnerów w technologicznej podróży. Tylko wtedy, gdy będą mieli pewność, że będziemy odpowiedzialni za ich dane, będziemy w stanie wykorzystać AI do generowania wartości i tworzenia korzyści dla nas wszystkich.