Fundacja Orange wraz z ekspertkami i ekspertami z dziedziny edukacji i nauk społecznych rozpoczęła prace nad drugim monitoringiem praw i podmiotowości dziecka w środowisku cyfrowym. Tematem przewodnim opracowania będzie prawo do prywatności. Raport i wnioski zostaną zaprezentowane jesienią 2025 roku.
Na publikację będą się składały m.in. badania jakościowe grupy młodych osób, opinie i komentarze eksperckie i analiza zmian zaistniałych na przestrzeni dwóch lat od poprzedniego wydania raportu z 2023 roku. Punkt wyjścia do drugiego monitoringu stanowią opinie dzieci i młodzieży zebrane w czasie badań do pierwszej edycji. Ich głosy zwracały uwagę na problem udostępniania prywatnej korespondencji, a także obawy związane z przerabianiem i publikowaniem ich zdjęć w sieci przez rówieśników. Przykładów zawartych w raporcie jest dużo więcej, dlatego kwestia ochrony prywatności i wizerunków dzieci w środowisku cyfrowym będzie tematem przewodnim drugiego opracowania. Raport „Dojrzeć do praw” powstaje pod redakcją Jana Herbsta socjologa, eksperta i dyrektora ds. badań Fundacji Stocznia, członka Rady Programowej Fundacji Orange oraz dr Konrada Ciesiołkiewicza, prezesa Fundacji Orange.
–Wnioski z pierwszego raportu „Dojrzeć do praw” utwierdziły nas w przekonaniu, że naszą odpowiedzialnością jako dorosłych, jest dążenie do tego, by prawa dziecka były faktycznie respektowane – także w środowisku informacyjnym i cyfrowym. Dlatego, zgodnie z zapowiedzią, monitorujemy sytuację i zajmujemy się tematem praw dziecka na co dzień – mówi dr Konrad Ciesiołkiewicz, prezes Fundacji Orange. –Cieszę się, że do prac nad drugą edycją raportu dołączyli już członkowie Rady Programowej Fundacji m.in. prof. Jacek Pyżalski, Joanna Mikusek – Przystajko, dr Anna Buchner i liczę, że skład ekspercki będzie się powiększał – dodaje.
Pierwsza edycja opracowania „Dojrzeć do praw. Raport z monitoringu praw i podmiotowości dziecka w Polsce w dobie społeczeństwa informacyjnego” została opublikowana w maju 2023 roku. Główne wnioski wskazywały, że rozwiązaniem wielu problemów z przedrostkiem „cyber” jest wzmacnianie kompetencji młodych osób w obszarze emocjonalnym i społecznym, a także dbanie o ich podmiotowe traktowanie przez dorosłych. 42 ekspertek i ekspertów, którzy brali udział w przygotowaniu raportu, oceniło stan realizacji praw i podmiotowości dziecka w Polsce jako zły (zbiorczo: 2,6 punktu na dziesięciopunktowej skali analizy). Osoby te zwracały uwagę na brak poszanowania podmiotowości dzieci, niewystarczającą ochronę ich danych i wizerunku, problem cyberprzemocy, mowy nienawiści czy ekspozycji na niebezpieczne treści w internecie. Wskazywały też na zbyt wolne tempo wdrażania przepisów regulujących te kwestie.
Monitoring praw i podmiotowości dziecka w środowisku cyfrowym to stała inicjatywa Fundacji Orange i jej Rady Programowej, z której raport będzie wydawany co dwa lata. Pierwsza edycja z roku 2023 pt. „Dojrzeć do praw” jest do pobrania na stronie Fundacji. Ramę merytoryczną opracowania stanowią zalecenia Komitetu Praw Dziecka ONZ z Komentarza ogólnego nr 25 do Konwencji o Prawach Dziecka.