Poszukiwanie wielkiej miłości w sieci nikogo już nie dziwi, a internetowe relacje nawiązują zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Okazuje się jednak, że z poczuciem pustki i wydrenowanymi portfelami zostają najczęściej mężczyźni w wieku 25-29 lat i kobiety po 50. r.ż. To oni są najczęściej poszkodowani w wyniku tzw. romantycznych oszustw.
Oszustwo na „amerykańskiego żołnierza” czy szantaż seksualny – NASK od dawna przestrzega przed wyrafinowanymi sposobami wykorzystywanymi przez przestępców do wzbogacenia się (ang. romance scam). W przypadku tych ataków oszuści żerują na potrzebie bliskości, która w dobie nowych technologii często realizowana jest w internecie. Obiecują wielką miłość, aby potem pozostawić ofiarę z niczym.
Mężczyźni, zwłaszcza młodzi, podatni na oszustwa o miłosnym podłożu
Z najnowszych policyjnych statystyk wynika, że na ataki socjotechniczne o miłosnym podłożu są częściej podatni mężczyźni. Stanowią 58% ofiar takich oszustw. W przypadku tego typu przestępstw w 2023 roku, poszkodowani stracili średnio aż 18 922 zł.
Najczęściej oszustwa internetowe o podłożu matrymonialnym dotykają mężczyzn w wieku 25-29 lat (aż 76,4%). Kolejną, szczególnie narażoną grupą są mężczyźni w wieku 30-49 lat (10,4%).
– Te statystyki mogą świadczyć o tym, jak silną potrzebę nawiązania relacji z drugą osobą mają ci mężczyźni. Jak bardzo muszą być samotni, że decydują się przekazać niemałe często pieniądze osobie poznanej przez internet. Chęć udzielenia komuś pomocy, poczucie wyróżnienia, że to właśnie ich wybrała kontaktująca się przez internet osoba, sprawia, że decydują się na przekazanie oszczędności życia komuś całkiem obcemu – podkreśla Anna Kwaśnik, ekspertka NASK, szefowa Zespołu Projektów Informacyjno-Popularyzatorskich.
Samotność i potrzeba miłości usypia czujność
Co ciekawe, wśród kobiet poszkodowanych w tego typu oszustwach najwięcej jest pań po 50. roku życia (57,7%). Kolejną grupą są kobiety w wieku 30-49 lat (38,5%).
– Wiele kobiet po 50. roku życia zostaje bez partnera – w wyniku śmierci lub rozwodu – i podobnie jak w przypadku mężczyzn może czuć się samotnie. Dlatego coraz chętniej sięgają po media społecznościowe, aplikacje i serwisy randkowe, na których również mogą paść ofiarami oszustw typu romance scam. Poczucie samotności, potrzeba bycia kochaną może uśpić czujność i zdrowy rozsądek, a w konsekwencji doprowadzić do utraty pieniędzy – dodaje ekspertka NASK.
Na co uważać, przed czym się chronić, co sprawdzać
Do jednego z najczęściej spotykanych oszustw internetowych, w którym przestępcy bazują na sferze uczuciowej, należy metoda na „amerykańskiego żołnierza”. Oszuści mogą wykorzystywać różne warianty i podszywać się np. pod pielęgniarkę z Syrii, uciekinierkę z obozu pracy czy po prostu kobietę szukającą odpowiedniego mężczyzny. Budują relację z ofiarą, przesyłają zdjęcia, aby uwiarygodnić swoją historię. Cały czas rysują przy tym wizję wspólnego życia w przyszłości, a w kulminacyjnym momencie proszą o finansowe wsparcie. Później najczęściej znikają.
Innym przykładem oszustwa, które wykorzystuje sferę uczuciową, jest szantaż seksualny (ang. sextortion). W tym przypadku schemat jest zwykle taki sam: oszust stara się pozyskać intymne zdjęcia swojej ofiary, a następnie szantażować ją, że materiały ujawni. Celem szantażu są zazwyczaj – choć nie zawsze – korzyści materialne. Inne oszustwa opisane zostały szczegółowo w poradniku NASK
Ofiarą przestępstwa o miłosnym podłożu może stać się każdy. Dlatego, szukając swojej drugiej połówki wirtualnymi kanałami, warto:
- Stosować zasadę ograniczonego zaufania – nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie;
- Weryfikować osoby, z którymi się rozmawia;
- Chronić swoje dane (np. numer karty płatniczej, hasła) i nie udostępniać ich nikomu.
- Samotni, ale nie osamotnieni. Warto sięgać po pomoc
Oszustwa internetowe, zwłaszcza te związane ze sferą intymną, wiążą się nie tylko ze stratami finansowymi czy zniszczeniem wizerunku, ale przede wszystkim z poczuciem wykorzystania. Może to doprowadzić do utraty zaufania wobec innych ludzi, również bliskich. Takie sytuacje mogą skończyć się tragicznie – targnięciem się na własne życie. Według policyjnych statystyk w Polsce w 2023 r. aż 84,2% samobójstw popełnili mężczyźni. Wśród kobiet takich przypadków jest kilkukrotnie mniej (15,8%).
W sytuacji kryzysowej można skorzystać z bezpłatnego, anonimowego i całodobowego wsparcia dla osób dorosłych na współtworzonej przez NASK platformie 116sos.pl. Jest tam możliwość skorzystania m.in. z czatu czy formularza kontaktowego. Platforma działa całodobowo, przez siedem dni w tygodniu. W ubiegłym roku pomocy szukało tam ponad 27 tys. osób, w tym zaledwie jedna trzecia mężczyzn.
– Mężczyźni są z reguły bardziej zamknięci w sobie, nie jest im łatwo przyznać się do tego, że zmagają się z problemami. Odczuwają wstyd i nie szukają pomocy, bo uważają, że poradzą sobie sami. A przecież każdy ma prawo przeżywać trudne chwile. Szukanie wtedy wsparcia wcale nie jest oznaką słabości – podkreśla Anna Kwaśnik.