Z jakich urządzeń korzystają służby odpowiedzialne za nasze bezpieczeństwo? Państwowa i Ochotnicza Straż Pożarna wymaga niezawodnej komunikacji podczas akcji ratowniczych. Do tego celu używanym i sprawdzonym przez dziesięciolecia rozwiązaniem są radiotelefony. Muszą zapewniać dobrą słyszalność, wytrzymałość na warunki atmosferyczne oraz niezawodną eksploatację podczas wielu lat służby. Z głośników wydobywa się świdrujący ryk syreny alarmowej.
W ciągu kilkudziesięciu sekund z jednostki wyjeżdża wóz strażacki. Każdy strażak posiada swój radiotelefon, który podczas akcji stanowi tak samo ważny element wyposażenia, jak kask czy specjalne obuwie. Pojazd posiada własne urządzenie do łączności.
– Urządzenia abonenckie dzielimy na terminale przenośne i przewoźne. Te pierwsze wchodzą w skład wyposażenia ekipy, a urządzenia przewoźne dedykowane są do montażu w samochodzie – mówi Michał Adamowicz ze spółki Aksel, działającej na rynku profesjonalnych środków łączności i posiadającej doświadczenie w dostawach sprzętu dla najważniejszych w Polsce służb, w tym Straży Pożarnej. – Wciąż istnieje duże prawdopodobieństwo, że jadąca do pożaru lub wypadku jednostka wyposażona będzie w sprzęt komunikacyjny w technologii analogowej – twierdzi Michał Adamowicz.
Szacuje się, że ponad 90 proc. jednostek Państwowej oraz Ochotniczej Straży Pożarnej w Polsce wciąż korzysta z technologii analogowej. Generacje urządzeń profesjonalnych, które powstały w latach 90-tych XX wieku, gwarantują wprawdzie stabilną pracę i zapewniają dobrą jakość dźwięku, ich najlepszy czas w najbliższych latach przeminie. Michał Adamowicz twierdzi, że technologia analogowa osiągnęła już kres możliwości rozwoju. Mówi, że wszystkie realizowane przez radiotelefony z tego okresu funkcje − biorąc pod uwagę rozwiązania oferowane obecnie − bazują na technologii sprzed kilkunastu lat. Do najczęściej używanych przez jednostki straży w naszym kraju modeli analogowych należą profesjonalne urządzenia przenośne i przewoźne, posiadające możliwość zaprogramowania ponad 100 kanałów pracy.
– Mają wprawdzie swoje zalety – przykładowo − tanie materiały eksploatacyjne, jak akumulatory czy akcesoria podhełmowe. Większość tego sprzętu posiada też podwyższoną odporność na warunki atmosferyczne-IP54. Brakuje im jednak funkcjonalności, jaką oferują nowoczesne rozwiązania cyfrowe – mówi Michał Adamowicz.
Tradycyjne modele profesjonalnych radiotelefonów z tego okresu, które były i nadal są oferowane w Europie, posiadają funkcjonalność tzw. wywołań selektywnych 5-tonowych oraz niewielki czarno-biały wyświetlacz. Wywołania selektywne po odpowiednim zaprogramowaniu wszystkich urządzeń w sieci umożliwiają identyfikację abonenta przez dyspozytora na podstawie charakterystycznej melodyjki. Z uwagi na analogowy tryb transmisji, wszyscy użytkownicy systemu słyszą je na kanale, na którym prowadzi się rozmowy. Zabiera to „czas” w eterze i nie jest komfortowe. W większości radiotelefonów analogowych nie ma możliwości maskowania korespondencji w standardowym wyposażeniu, a przesyłanie danych jest skomplikowane i utrudnia komunikację głosową. Brakuje im też wbudowanych odbiorników GPS.
STRAŻ POŻARNA W XXI WIEKU
Na szczęście służby odpowiedzialne za nasze bezpieczeństwo, w tym Straż Pożarna, nie pozostają obojętne na nowości i technologiczne zmiany oferowane przez obecną generację sprzętu do łączności. W 2012 roku nastąpił w Polsce silny wzrost tempa migracji użytkowników systemów analogowych do cyfrowych. Jest to szczególnie zauważalne wśród odbiorców rządowych, ale i powstające systemy w zakładach przemysłowych i firmach bazują na technologiach cyfrowych DMR lub TETRA.
− Dużym zainteresowaniem cieszą się teraz systemy analogowo-cyfrowe, stanowiące swego rodzaju etap przejściowy z jednego standardu na drugi. W skali kraju korzysta z niego niewiele jednostek straży, ale urządzenia są już na wyposażeniu policji, pogotowia, straży granicznej oraz wielu innych użytkowników. Najbardziej zaawansowanym we wdrożeniach systemów cyfrowych DMR TDMA województwem w Polsce jest Wielkopolska – wyjaśnia Michał Adamowicz.
Przykładem analogowo-cyfrowego urządzenia jest radiotelefon MOTOTRBO™ serii 4000, zaprezentowany w tym roku przez Motorola Solutions. Poprzedniej generacji urządzenie (seria 3000) cieszyło się i wciąż cieszy dużą popularnością. Od 2007 roku sprzedano na całym świecie ponad 1,5 mln sztuk tego modelu.
Radiotelefon MOTOTRBO serii 4000 pracuje w dotychczasowym trybie analogowym oraz w nowoczesnym trybie cyfrowym tzw. DMR TDMA. Całkowite przejście na tryb cyfrowy możliwe jest po wymianie wszystkich używanych w jednostce radiotelefonów na cyfrowe. Póki to nie nastąpi, MOTOTRBO™ z serii 4000 może równolegle pracować w paśmie analogowym i cyfrowym. Jednym z innowacyjnych rozwiązań wprowadzonych w urządzeniu jest tzw. inteligentne audio, polegające na automatycznej regulacji parametrów głośności w zależności od otoczenia.
Tryb cyfrowy posiada znacznie więcej zalet w porównaniu do systemu analogowego. Jedna cyfrowa częstotliwość udostępnia dwa kanały, które mogą być wykorzystane do rozmów − lub − jeden do rozmów, a drugi do transmisji danych. Strażacy korzystający z cyfrowych lub cyfrowo-analogowych radiotelefonów dostają do dyspozycji możliwość maskowania (zapobieganie nieuprawnionemu dostępowi do rozmów przez osoby trzecie) rozmów, wywołania indywidualne do innych abonentów lub grup, identyfikację abonentów, wywołania alarmowe, przesyłanie wiadomości tekstowych i statusów, przesyłanie pozycji GPS, wbudowany moduł Bluetooth® do transmisji danych oraz głosu (w wyposażonych te moduły urządzeniach), a wręcz możliwość połączeń telefonicznych. − Po odpowiednich uzgodnieniach między służbami, możliwa jest wzajemna komunikacja pomiędzy różnymi służbami za pomocą urządzeń cyfrowych, np. pogotowiem ratunkowym pracującym w standardzie MOTOTRBO a Strażą posiadającą urządzenia MOTOTRBO – mówi Michał Adamowicz.
ZARZĄDZANIE SYSTEMEM ŁĄCZNOŚCI
MOTOTRBO to cały system cyfrowej łączności radiowej, który współpracuje ze zgodnymi radiotelefonami i umożliwia rozwój systemów dyspozytorskich o dużej funkcjonalności − wyjaśnia Michał Adamowicz. Realizuje i zarządza m.in. funkcjami centrali oraz stacji przekaźnikowych. Od 2009 roku swoją autorską aplikację dyspozytorską o nazwie ConSEL rozwija spółka Aksel z Rybnika. Sprzedano już ponad 100 licencji na ten system. − Został wdrożony m.in. w jednostkach Straży Pożarnej, Policji, Straży Miejskiej, Pogotowia Ratunkowego, służb publicznych i kryzysowych, a także w dużych zakładach przemysłowych – mówi Michał Adamowicz. Użytkownicy systemu ConSEL mogą stosować zdalne sterowanie radiotelefonami, tworzyć grupy użytkowników oraz przydzielać indywidualne numery. ConSEL pełni także funkcję rejestratora rozmów, umożliwiając zarazem transmisję głosu i danych. Rozbudowane funkcje lokalizacyjne AVL (śledzenie, historia) czy współpraca z mapami w różnych standardach, w tym mapami rastrowymi, umożliwiają łatwą wizualizację obiektów oraz określanie aktualnej pozycji posiadacza radiotelefonu.
Nowoczesne systemy łączności używane przez Straż Pożarną to większe bezpieczeństwo strażaków, większe szanse na uratowanie poszkodowanych, większa skuteczność walki z zagrożeniem, lepsza organizacja akcji. Należy mieć nadzieję, że dużo bardziej funkcjonalna technologia cyfrowej łączności zostanie szybko wdrożona we wszystkich jednostkach Straży w Polsce.
Dodatkowe informacje techniczne:
System MOTOTRBO umożliwia pracę w trybie wielkoobszarowym IP SITE Connect, wraz z połączoną po IP siecią przemienników (stacji przekaźnikowych) zapewnia automatyczny roaming radiotelefonów pomiędzy przemiennikami. Za pomocą tej technologii można zbudować system o dużym zasięgu, poszczególne strefy systemu mogą być zlokalizowane w dowolnych miejscach, połączone w sieci IP. Innym rozwiązaniem MOTOTRBO jest system trunkingowy Capacity+ zapewniający dużą pojemność np. na obszarach miejskich. Radiotelefony serii 4000 standardowo obsługują powyższe funkcjonalności. Kolejnym zaawansowanym rozwiązaniem które uzupełnia możliwości urządzeń jest infrastruktura w technologii Simulcast (producentem jest firma Radio Activity z Włoch) – czyli praca wielu przemienników na tej samej częstotliwości(również z odbiorem zbiorczym zwiększającym zasięg stacji), umożliwia natychmiastową łączność na dużych obszarach i oszczędza dostępne częstotliwości.
Najbardziej zaawansowane konsole radiowe wykorzystujące infrastrukturę i radiotelefony MOTOTRBO zapewniają możliwość bezpośredniego sterowania przemiennikami (w tym w systemach wielkoobszarowych IP SITE Connect wieloma systemami IP SITE Connect jednocześnie) oraz radiotelefonami. Konsole umożliwiają wizualizację radiotelefonów i przemienników, umożliwiają obsługę systemów wielkoobszarowych z dużą ilością stacji bazowych. Polskim wkładem w rozwój tej zaawansowanej technologii jest oprogramowanie ConSEL spółki Aksel z Rybnika. W roku 2012 Aksel uzyskał certyfikat Motorola Professional Radio Application Partner oznaczający spełnienie wymogów i zatwierdzenie rozwiązań przez Motorola Solutions. Aksel znajduje się w elitarnym gronie MOTOTRBO Supervisor Circle, która nadaje kierunek rozwoju aplikacjom MOTOTRBO.