W środę, 24 marca br., Poczta Polska wprowadza do obiegu znaczek pocztowy emisji „Polacy ratujący Żydów”. Walor trafi w ręce klientów i filatelistów w szczególnym dniu – w Narodowym Dniu Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
Twórca projektu, Jan Konarzewski, przedstawił na znaczku zdjęcie pomnika, autorstwa Moniki Kupiec, znajdującego się w Popardowej (gmina Nawojowa) upamiętniającego wydarzenia z marca 1944 roku.
Przedstawia on kontury sylwetek czwórki Polaków (od lewej: Agnieszka Rumin, Jan Rumin, Jakub Tokarz i Ludwik Borek) zasłaniających sobą sześcioro Żydów (od lewej: Ruchla Neugrӧschel, Aba Schreibel, Blumka Schreiber, Gitla Neugrӧschel, Chaim Neugrӧschel i Mojżesz Kaufer). Oprócz znaczka Poczta Polska wydała, w limitowanej wersji, kopertę FDC, czyli kopertę Pierwszego Dnia Obiegu. Przedstawia ona zdjęcie tablicy informacyjnej poświęconej pamięci polskich i żydowskich obywateli, mieszkańców Gminy Nawojowa i Kamionka Wielka, zamordowanych przez Niemców.
– Ze względu na przypadający 24 marca Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, Poczta Polska zdecydowała się wydać znaczek mający na celu upamiętnienie tych wszystkich osób, które swoim heroizmem i bezinteresowną chęcią pomocy drugiemu człowiekowi, przyczynili się do ocalenia przedstawicieli społeczności wyznania mojżeszowego. Polacy ratujący Żydów byli, są i powinni być dla każdego z nas wzorem i symbolem człowieczeństwa – mówi Tomasz Zdzikot, prezes zarządu Poczty Polskiej.
Agnieszka Rumin z Popardowej podczas okupacji ukrywała sześcioro Żydów, za co, wraz z najstarszym synem Janem, została w 1944 r. rozstrzelana przez Niemców. Ten sam los spotkał również Ludwika Borka z Mystkowa, który ukrywał członków społeczności wyznania mojżeszowego wcześniej, a także Jakuba Tokarza z Ptaszkowej. Zamordowani zostali także wszyscy ukrywający się Żydzi. Wydarzenia tamtych dni na stałe wpisały się w tragiczną historię wojenną Małopolski, czego dowodem jest posadowiony w Popardowej, w ubiegłym roku pomnik.
– Najnowsza emisja filatelistyczna Poczty Polskiej przypomina o heroizmie i odwadze naszych rodaków, którzy z narażeniem życia pomagali Żydom podczas II wojny światowej. W okupowanej przez Niemców Polsce w tym czasie za pomoc udzielaną osobom pochodzenia żydowskiego groziła kara śmierci – nie tylko pomagającycm, ale całym rodzinom. I tylko w Polsce na tak wielką skalę, pomimo tak wielkiego zagrożenia, Polacy ratowali swoich sąsiadów, przyjaciół, znajomych – osoby pochodzenia żydowskiego. Nikt nie wie dokładnie ilu z nich zginęło. Przykład mieszkańców Gminy Nawojowa i Kamionka Wielka przypomina o prawdziwej odsłonie patriotyzmu – rzeczywistej miłości bliźniego i heroicznym świadectwie wierności zasadom. Polacy ratowali osoby pochodzenia żydowskiego, bo tak należało postępować, bo tego wymagał od nich honor i moralność. Oddając hołd takim bohaterom, Poczta Polska budzi również pamięć o moralnym obowiązku wobec bliźniego – mówi Wiesław Włodek, wiceprezes zarządu Poczty Polskiej.
– Upamiętnianie polskich i żydowskich ofiar niemieckich zbrodni, w tym ofiar Holokaustu, budowa pomników oraz dbałość o godny wygląd miejsc pochówku zamordowanych, jest jednym z głównych pól działalności Instytutu Pamięci Narodowej. Instytut traktuje to jako obowiązek wobec pamięci ofiar totalitarnej przemocy. Od lat wypełniamy ten obowiązek również we współpracy z Pocztą Polską czego efektem są wydawane znaczki – mówi dr Mateusz Szpytma zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.
W 2018 roku Poczta wprowadziła do obiegu pierwszy znaczek z serii honorującej Polaków, którzy ratowali Żydów. Walor przypominał historię rodziny Ulmów, która podczas okupacji dała schronienie ośmiorgu Żydów. W tym samym roku Spółka wydała również kartkę upamiętniającą postać siostry Matyldy Getter. W 2019 roku w ręce klientów i filatelistów trafiło kolejne wydawnictwo serii. Prezentowało Edwarda Raczyńskiego – ówczesnego ministra sprawa zagranicznych Rządu RP na uchodźctwie, którego nota była pierwszym oficjalnym raportem o holokauście informującym zachodnią opinię publiczną o zbrodniach. Było to również pierwsze oficjalne wystąpienie jednego z rządów w obronie wszystkich Żydów prześladowanych przez hitlerowskie Niemcy – nie tylko obywateli swego kraju.
O znaczku:
- autor projektu znaczka: Jacek Konarzewski
- autor projektu koperty i datownika FDC: Jan Konarzewski
- liczba znaczków: 1
- wartość: 3,30 zł
- nakład: 100 000 szt.
- technika druku: rotograwiura
- format znaczka: 39,5 mm x 31,25 mm
- papier: fluorescencyjny
- arkusz sprzedażny: 50 znaczków
- data wprowadzenia do obiegu: 24 marca 2021 r.